Η Γ' ΟΙΚ. ΣΥΝΟΔΟΣ

Κανών Α'


Περί Κελεστίου καί τών αυτού οπαδών.

Επειδή εχρήν καί τούς απολειφθέντας τής αγίας συνόδου, καί μείναντας κατά χώραν ή πόλιν, διά τινα αιτίαν, ή εκκλησιαστικήν, ή σωματικήν, μή αγνοήσαι τά εν αυτή τετυπωμένα, γνωρίζομεν τή υμετέρα αγιότητι καί αγάπη, ότι περ, εί τις  μητροπολίτης τής επαρχίας, αποστατήσας τής αγίας καί οικουμενικής συνόδου, προσέθετο τώ τής αποστασίας συνεδρίω, ή μετά τούτο προσρεθείη, ή τά Κελεστίνου εφρόνησεν, ή φρονήσει, ούτος κατά τών τής επαρχίας επισκόπων διαπράττεσθαί τι ουδαμώς δύναται, πάσης εκκλησιαστικής κοινωνίας εντεύθεν ήδη υπό τής συνόδου εκβεβλημένος, καί ανενέργητος υπάρχων. Αλλά καί αυτοίς τοίς επαρχίας επισκόποις, καί τοίς πέριξ μητροπολίταις, τοίς τά τής ορθοδοξίας φρονούσιν, υποκείσεται εις τό πάντη καί τού βαθμού τής επισκοπής εκβληθήναι. 

Κανών Β'


Περί αποστατών επισκόπων. 

Ει δέ τινες επαρχιώται επίσκοποι απελείφθησαν τής αγίας συνόδου, καί τή αποστασία προσετέθησαν, ή προστεθήναι πειραθείεν, ή καί υπογράψαντες τή Νεστορίου καθαιρέσει, επαλινδρόμησαν πρός τό τής αποστασίας συνέδριον τούτους πάντη κατά τό δόξαν τή αγία συνόδω αλλοτρίους είναι τής ιερωσύνης, καί τού βαθμού εκπίπτειν.

Κανών Γ' 


Περί αποκαταστάσεως τών υπό Νεστορίου καθαιρεθέντων.

Ει δέ τινες τών εν εκάστη πόλει, ή χώρα κληρικών, υπό Νεστορίου, καί τών σύν αυτώ όντων, τής ιερωσύνης εκωλύθησαν διά τό ορθώς φρονείν, εδικαιώσαμεν καί τούτους τόν ίδιον απολαβείν βαθμόν. Κοινώς δέ τούς τή ορθοδόξω καί οικουμενική συνόδω συμφρονούντας κληρικούς, κελεύομεν τοίς αποστατήσασιν, ή αφισταμένοις επισκόποις, μηδ' όλως υποκείσθαι κατά μηδένα τρόπον. 

Κανών Δ' 


Περί νεστοριανών καί κελεστιανών κληρικών.

Ει δέ τινες αποστατήσαιεν τών κληρικών, καί τολμήσαιεν ή κατ' ιδίαν, ή δημοσία, τά Νεστορίου, ή τά Κελεστίου φρονήσαι, καί τούτους καθηρημένους υπό τής αγίας συνόδου δεδικαίωται. 

Κανών Ε' 


Περί τών υπό Νεστορίου αποκατασταθέντων κληρικών.

Όσοι δέ επί ατόποις πράξεσι κατεκρίθησαν υπό τής αγίας συνόδου, ή υπό τών οικείων επισκόπων, καί τούτοις ακανονίστως, κατά τήν εν άπασιν αδιαφορίαν αυτού, ο Νεστόριος, καί οι τά αυτού φρονούντες, αποδούναι επειράθησαν, ή πειραθείεν, κοινωνίαν, ή βαθμόν ανωφελήτους είναι καί μένειν ουδέν ήττον καθηρημένους εδικαιώσαμεν. 

Κανών ΣΤ' 


Περί τών προσβαλλόντων τό κύρος 
τής εν Εφέσω Συνόδου.

Ομοίως δέ καί εί τινες βουληθείεν, τά περί εκάστου πεπραγμένα εν τή αγία συνόδω, τή εν Εφέσω, οιωδήποτε τρόπω παρασαλεύειν, η αγία σύνοδος ώρισεν, ει μέν επίσκοποι είεν, ή κληρικοί, τού οικείου παντελώς αποπίπτειν βαθμού ει δέ λαϊκοί, ακοινωνήτους υπάρχειν. 
Καρθ. ^δ'.

Κανών Ζ' 


Περί τών εναλλασσόντων 
τήν τής εν Νικαία συνόδου πίστιν. 

Τούτων αναγνωσθέντων, ώρισεν η αγία σύνοδος, ετέραν πίστιν μηδενί εξείναι προφέρειν, ήγουν συγγράφειν, ή συντιθέναι, παρά τήν ορισθείσαν παρά τών αγίων Πατέρων, τών εν τή Νικαέων συναχθέντων πόλει, σύν αγίω Πνεύματι. Τούς δέ τολμώντας ή συντιθέναι πίστιν ετέραν, ήγουν προσκομίζειν, ή προφέρειν τοίς θέλουσιν επιστρέφειν εις επίγνωσιν τής αληθείας, ή εξ ελληνισμού, ή εξ ιουδαϊσμού, ήγουν εξ αιρέσεως οιασδηποτούν τούτους, ει μέν είεν επίσκοποι, ή κληρικοί, αλλοτρίους είναι τούς επισκόπους τής επισκοπής, καί τούς κληρικούς τού κλήρου ει δέ λαϊκοί είεν αναθεματίζεσθαι. Κατά τόν ίσον δέ τρόπον, ει φωραθείεν τινες, είτε επίσκοποι, είτε κληρικοί, είτε λαΪκοί, ή φρονούντες, ή διδάσκοντες τά εν τή προκομισθείση εκθέσει παρά Χαρισίου τού προσβευτέρου, περί τής ενανθρωπήσεως τού μονογενούς Υιού τού Θεού, ήγουν τά μιαρά καί διεστραμμένα τού Νεστορίου δόγματα, ά καί υποτέτακται, υποκείσθωσαν τή αποφάσει τής αγίας ταύτης καί οικουμενικής συνόδου ώστε δηλονότι, τόν μέν επίσκοπον, απαλλοτριούσθαι τής επισκοπής, καί είναι καθηρημένον τόν δέ κληρικόν, ομοίως εκπίπτειν τού κλήρου ει δέ λαϊκός τις είη, καί ούτος αναθεματιζέσθω, καθά προείρηται.

Κανών Η' 


Οι Κύπριοι δι' εαυτών ποιούνται τάς χειροτονίας.

Πράγμα παρά τούς εκκλησιαστικούς θεσμούς καί τούς κανόνας τών αγίων Αποστόλων καινοτομούμενον, καί τής πάντων ελευθερίας απτόμενον, προσήγγειλεν ο θεοφιλέστατος συνεπίσκοπος Ρηγίνος, καί οι σύν αυτώ θεοφιλέστατοι επίσκοποι τής Κυπρίων επαρχίας, ζήνων καί Ευάγριος. Όθεν, επειδή τά κοινά πάθη μείζονος δείται τής θεραπείας, ως καί μείζονα τήν βλάβην φέροντα, καί μάλιστα, ει μηδέ έθος αρχαίον παρηκολούθησεν, ώστε τόν επίσκοπον τής Αντιοχέων πόλεως τάς εν Κύπρω ποιείσθαι χειροτονίας, καθά διά τών λιβέλλων καί τών οικείων φωνών εδίδαξαν οι ευλαβέστατοι άνδρες, οι τήν πρόοδον τή αγία συνόδω ποιησάμενοι, έξουσι τό ανεπηρέαστον καί αβίαστον οι τών αγίων εκκλησιών, τών κατά τήν Κύπρον, προεστώτες, κατά τούς κανόνας τών οσίων Πατέρων, καί τήν αρχαίαν συνήθειαν, δι' εαυτών τάς χειροτονίας τών ευλαβεστάτων επισκόπων ποιούμενοι τό δέ αυτό καί επί τών άλλων διοικήσεων, καί τών απανταχού επαρχιών παραφυλαχθήσεται ώστε μηδένα τών θεοφιλεστάτων επισκόπων επαρχίαν ετέραν, ουκ ούσαν άνωθεν καί εξ αρχής υπό τήν αυτού, ή γούν τών πρό αυτού χείρα καταλαμβάνειν αλλ' ει καί τις κατάλαβε, καί υφ' εαυτόν πεποίηται, βιασάμενος, ταύτην αποδιδόναι ίνα μή τών Πατέρων οι κανόνες παραβαίνονται, μηδέ εν ιερουργίαις προσχήματι, εξουσίας τύφος κοσμικής περεισδύηται, μηδέ λάθωμεν τήν ελευθερίαν κατά μικρόν απολέσαντες, ήν ημίν εδωρήσατο τώ ιδίω αίματι ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, ο πάντων ανθρώπων ελευθερωτής. Έδοξε τοίνυν τή αγία καί οικουμενική συνόδω, σώζεσθαι εκάστη επαρχία καθαρά καί αβίαστα τά αυτή προσόντα δίκαια εξ αρχής καί άνωθεν, κατά τό πάλαι κρατήσαν έθος, άδειαν έχοντος εκάστου μητροπολίτου τά ίσα τών πεπραγμένων πρός τό οικείον ασφαλές εκλαβείν. Ει δέ τις μαχόμενον τύπον τοίς νύν ωρισμένοις προκομίσοι, άκυρον τούτο είναι έδοξε τή αγία πάση οικουμενική συνόδω. 
Αποστ. λδ', λε', Α' ς', ζ', Β' β', ΣΤ' κ', λς', λθ', Αντ. θ', ιγ', κβ', Σαρδ. γ', ια', ιβ'. 

ΕΠΙΣΤΟΛΗ 


Τής αυτής αγίας καί οικουμενικής τρίτης συνόδου, 
πρός τήν Παμφυλία ευαγή σύνοδον, περί Ευσταθίου,
τού γενομέμου αυτών μητροπολίτου. 


Περί παραιτήσεως καί εκπτώσεως επισκόπων. 

Μετά βουλής πάντα ποίει, τής θεοπνεύστου λεγούσης γραφής, χρή δή μάλιστα τούς ιεράσθαι λαχόντας μετά πάσης ακριβείας τήν εφ' άπασι τοίς πρακτέοις ποιείσθαι διάσκεψιν. Διαβιούν γάρ ούτως εθέλουσιν, εν καλώ τής ελπίδος κείσθαί τε τά κατ' αυτούς, καί οίον εξ ουρίας, εν τοίς κατ' ευχήν αποφέρεσθαι συμβαίνει καί πολύ τό γε εικός ο λόγος έχει. Αλλ' οίδεν, έσθ' ότε, δριμεία καί αφόρητος λύπη, κατασκήψασα νού, καταθολώσαι τε δεινώς αυτόν, καί τής τών δεόντων αποκομίσαι θήρας, αναπείσαι τε τό πεφυκός αδικείν, ώς τι τών ονησιφόρων ιδείν. Τοιούτόν τι πεπονθότα τεθεάμεθα τόν ευλαβέστατον, καί θεοσεβέστατον επίσκοπον Ευστάθιον. Κεχειροτόνηται μέν γάρ, ως μεμαρτύρηται, κανονικώς τεθορυβημένος δέ, ώς φησι, παρά τινων, καί αδοκήτοις περιστάσεσιν εμβεβηκώς, είτα εκ πολλής άγαν απραγμοσύνης, απειρικώς τήν αντίστασιν τών επενηνεγμένων αυτώ φροντίδων, καί περ διακρούεσθαι τάς παρά τών επιφυομένων αυτώ δυσφημίας δυνάμενος, παραιτήσεως, ουκ ίσμεν όπως, προσεκόμισε βιβλίον. Έδει γάρ, ως άπαξ εγκεχειρισμένον ιερατικήν φροντίδα, ταύτης έχεσθαι μετ' ευρωστίας πνευματικής, καί οίον ανταποδύεσθαι τοίς πόνοις, καί ιδρώτα τόν έμμισθον εθελοντί υπομείναι. Επειδή δέ άπαξ ολιγόρως έχοντα παρέδειξεν εαυτόν, τούτο παθών εξ απραγμοσύνης μάλλον, ή όκνου, καί ραθυμίας, κεχειροτόνηκεν αναγκαίως η υμετέρα θεοσέβεια τόν ευλαβέστατον καί θεοσεβέστατον αδελφόν ημών καί συνεπίσκοπον Θεόδωρον, φροντιούντα τής εκκλησίας ου γάρ ήν ακόλουθον χηρεύειν αυτήν, καί επιστάτου δίχα διατελείν τού Σωτήρος τά ποίμνια. Επειδή δέ προσήλθε κλαίων, ου περί τής πόλεως, ουδέ τής εκκλησίας φιλονεικών τώ μνημονευθέντι θεοσεβεστάτω επισκόπω Θεοδώρω, εξαιτών δέ τέως τήν τού επισκόπου τιμήν, καί κλήσιν, συνηλγήσαμεν άπαντες τώ πρεσβύτη, καί κοινόν είναι λογισάμενοι τό αυτού δάκρυον, εσπεύδομεν μαθείν, ει καθαίρεσιν έννομον υπομεμήνηκεν ο μνημονευθείς, ή γούν επί τισι τών ατόπων ελήλεγκται παρά τινων καταφλυαρησάντων αυτού τής υπολήψεως. Καί δή εμάθομεν πεπράχθαι μέν τοιούτον ουδέν, γενέσθαι δέ μάλλον τώ μνημονευθέντι αντί εγκλήματος τήν παραίτησιν. Όθεν ουδέ τή υμετέρα θεοσεβεία εμεμψάμεθα, χειροτονησάση δεόντως εις τόν αυτού τόπον τόν μνημονευθέντα ευλαβέστατον επίσκοπον Θεόδωρον. Επειδή δέ τή απραγμοσύνη τού ανδρός ου σφόδρα φιλονεικείν ακόλουθον, έδει δέ μάλλον ελεήσαι πρεσβύτην, έξω καί πόλεως τής ενεγκούσης αυτόν, καί πατρώων ενδιαιτημάτων εν μακροίς ούτω γεγονότα χρόνοις, εδικαιώσαμεν, καί ωρίσαμεν, δίχα πάσης αντιλογίας, έχειν αυτόν τό τε τής επισκοπής όνομα, καί τήν τιμήν, καί τήν κοινωνίαν. Ούτω μέντοι, ώστε μή χειροτονείν αυτόν, μήτε τήν εκκλησίαν καταλαβόντα ιερουργείν εξ ιδίας αυθεντίας αλλ' ή άρα συμπαραλαμβανόμενον, είτουν επιτρεπόμενον, ει τύχοι, παρά αδελφού, καί συνεπισκόπου, κατά διάθεσιν, καί αγάπην τήν εν Χριστώ. Ει δέ τι βουλεύσησθε χρηστότερον επ' αυτώ, ή νύν, ή εις τό μετά ταύτα, αρέσει καί τούτο τή αγία συνόδω.
ΑΒ' ις', Πετρ. ι', Κυρίλλ. β', γ'.