Αντίφωνα

Είναι ψαλμός, που απαγγέλλεται μελωδικά, που στο τέλος κάθε στίχου ψάλλεται το εφύμνιο που το συνοδεύει, π.χ. << Αλλαλάξατε τω Κυρίω πάσα η γη >>, είναι ο στίχος και το << Ταις πρεσβείαις της Θεοτόκου...>>, που ακολουθεί, είναι το εφύμνιο. Στα Αντίφωνα ο ένας απαγγέλλει τον ψαλμικό στίχο και ο άλλος ψάλλει το εφύμνιο. Ο τρόπος αυτός λέγεται αντιφωνικός και αυτός έδωσε το όνομά του στα Αντίφωνα. Τα Αντίφωνα ψάλλονται στη θεία Λειτουργία μετά τα Ειρηνικά. Εκτός από τα Αντίφωνα της θείας Λειτουργίας, που είναι τρία, ήτοι: <<Ταις πρεσβείαις της Θεοτόκου...>>, Σώσον ημάς Υιέ Θεού...>> και το Απολυτίκιο του τυχόντος ήχου ή της τυχούσης εορτής, έχουμε μία ομάδα από δεκαπέντε Αντίφωνα, που ανήκουν σε όλους τους ήχους και ψάλλονται στην ακολουθία των παθών στον Όρθρο της Μεγάλης Παρασκευής. Ο ορθόδοξη, χριστιανική λατρεία χαρακτηρίζεται από την αντιφωνία. Αντίφωνα είναι και τα τροπάρια των Αναβαθμών. Ένας σύγχρονος θεολόγος σημειώνει << τα Αντίφωνα ψάλλονται από τους δύο χορούς των ψαλτών αντιφωνικά. Αυτός ο τρόπος της ψαλμωδίας είναι πολύ αρχαίος στην εκκλησία, και δείχνει την πνευματική ομορφιά της ορθόδοξης λατρείας. Το κάθε Αντίφωνο αρχίζει με μιά ιερατική ευχή >>. Παλαιότερα το κάθε Αντίφωνο ήταν ολόκληρος ψαλμός, σήμερα, όμως, ψάλλονται μόνο τρεις ψαλμικοί στίχοι, και σε κάθε στίχο ακολουθεί ένα εφύμνιο. Τα τρία Αντίφωνα που ψάλλονται στην αρχή της θείας Λειτουργίας, είναι από τα πρώτα ψάλματα της Εκκλησίας μας.