Κοντάκιον

Ύμνος που διηγείται <<εν συντομία>> το εορταστικό γεγονός στο οποίο αναφέρεται. Πρωτοπαρουσιάστηκε τον 5ο μ.Χ. αι. και αναπτύχθηκε τον 6ο αι. Το Κοντάκιο αποτελείται από το Προοίμιο που λέγεται και <<Κουκούλιον>> και από 18-30 στροφές που τελειώνουν με τον ίδιο στίχο, που λέγεται εφύμνιο. Οι στροφές ονομάζονται <<Οίκοι>> δηλ. ποιητικά οικοδομήματα. Για την ονομασία τους άλλοι υποστηρίζουν πως οφείλεται στον <<κοντόν>> = μικρό κοντάρι στο οποίο περιτυλισσόταν ο πάπυρος ή η μεμβράνη πάνω στην οποία ήταν γραμμένο το Κοντάκιο και άλλοι από το <<εν κοντώ>> δηλ. ότι με συντομία εξυμνούσε το περιστατικό της γιορτής. Χαρακτηριστικό των Κοντακίων είναι ότι τα πρώτα γράμματα των Οίκων σχηματίζουν Ακροστιχίδα αλφαβητική ή ολόκληρη φράση στην οποία αναφέρεται και το όνομα του υμνωδού. Σήμερα από τα Κοντάκια έχει μείνει μόνο το <<Προοίμιον> ή <<Κουκούλιον>> το οποίο λέγεται και αυτό Κοντάκιο καθώς και ο πρώτος Οίκος. Το Κοντάκιο διαβάζεται σήμερα μετά την ΣΤ΄ ωδή και πριν από τη μνημόνευση των αγίων της ημέρας ή της γιορτής. Επίσης το Κοντάκιο της γιορτής ψάλλεται την ώρα της θείας Λειτουργίας λίγο μετά την μικρή Είσοδο και μετά τα Απολυτίκια και απαγγέλλεται την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής όταν διαβάζονται οι Μακαρισμοί. Επίσης απαγγέλλεται και στις Ώρες. Μέχρι τις μέρες μας σώθηκε μόνο ένα ολόκληρο Κοντάκιο, ο <<Ακάθιστος Ύμνος>>, που έχει διπλό <<Προοίμιον>> και Αλφαβητική Ακροστιχίδα. Πρώτος ποιητής Κοντακίων υπήρξεν ο Ρωμανός ο Μελωδός.