Α' Οικουμενικής Συνόδου

Κανών Α'

Περί τών ευνουχισθέντων, ει κληρούνται.

Εί τις νόσω υπό ιατρών εχειρουργήθη, ή υπό βαρβάρων εξετνήθη, ούτος μενέτω εν τώ κλήρω. Ει δέ τις υγιαίνων εαυτόν εξέτεμε, τούτον καί εν τώ κλήρω εξεταζόμενον, πεπαύσθαι προσήκει καί εκ τού δεύρο, μηδένα τών τοιούτων χρήναι προάγεσθαι. Ώσπερ δέ τούτο πρόδηλον, ότι περί τών επιτηδευόντων τό πράγμα, καί τολμώντων εαυτούς εκτέμνειν είρηται ούτως, εί τινες υπό βαρβάρων, ή δεσποτών ευνουχίσθησαν, ευρίσκοιντο δέ άλλως άξιοι τούς τοιούτους εις κλήρον προσίεται ο κανών. Αποστ. κα', κβ', κγ', κδ', τής ΑΒ' η'.

Κανών Β'

Μή κληρούσθαι άμα τώ βαπτίσματι

Επειδή πολλά, ήτοι υπό ανάγκης, ή άλλως επειγομένων τών ανθρώπων, εγένετο παρά τόν κανόνα τόν εκκλησιαστικόν, ώστε ανθρώπους από εθνικού βίου άρτι προσελθόντας τή πίστει, καί εν ολίγω χρόνω κατηχηθέντας, ευθύς επί τό πνευματικόν λουτρόν άγειν, καί άμα τώ βαπτισθήναι προάγειν εις επισκοπήν, ή εις πρεσβυτέριον, καλώς έδοξεν έχειν, τού λοιπού μηδέν τοιούτο γίνεσθαι καί γάρ καί χρόνου δεί τώ κατηχουμένω, καί μετά τό βάπτισμα, δοκιμασίας πλείονος. Σαφές γάρ τό αποστολικόν γράμμα, τό λέγον Μή νεόφυτον, ίνα μή τυφωθείς εις κρίμα εμπέση, καί παγίδα τού διαβόλου. Ει δέ, προϊόντος τού χρόνου, ψυχικόν τι αμάρτημα ευρεθείη περί τό πρόσωπον, καί ελέγχοιτο υπό δύο, ή τριών, μαρτύρων, πεπαύσθω ο τοιούτος τού κλήρου. Ο δέ παρά ταύτα ποιών, ως υπεναντία τή μεγάλη συνόδω θρασυνόμενος, αυτός κινδυνεύσει περί τόν κλήρον.

Αποστ. π', τής ΑΒ' ιζ', Σαρδικ. ι', Λαοδ. γ', Κυρίλλ. δ'.

Κανών Γ'

Μή έχειν τούς κληρικούς συνεισάκτους.

Απηγόρευσε καθόλου η μεγάλη σύνοδος, μήτε επισκόπω, μήτε πρεσβυτέρω, μήτε διακόνω, μήτε όλως τινί τών εν κλήρω εξείναι συνείσακτον έχειν, πλήν ει μή άρα μητέρα, ή αδελφήν, ή θείαν, ή ά μόνα πρόσωπα πάσαν υποψίαν διαπέφευγεν.

ΣΤ' ε', Ζ' ιη', κβ', Αγκύρ. ιθ', Καρθαγ. με', Βασιλ. πη'.

Κανών Δ'

Υπό πόσων καθίστασθαι τόν επίσκοπον.

Επίσκοπον προσήκει μάλιστα μέν υπό πάντων τών εν τή επαρχία καθίστασθαι ει δέ δυσχερές είη τό τοιούτο, ή διά κατεπείγουσαν ανάγκην, ή διά μήκος οδού, εξ άπαντος τρείς επί τό αυτό συναγομένους συμψήφων γινομένων καί τών απόντων, καί συντιθεμένων διά γραμμάτων, τότε τήν χειροτονίαν ποιείσθαι τό δέ κύρος τών γινομένων δίδοσθαι καθ' εκάστην επαρχίαν τώ μητροπολίτη.

Αποστ.α', Ζ' γ', Αντιοχ. ιθ', Σαρδικ. ς' Λαοδικ ιβ', Καρθαγ. ιγ', νη', νθ'.

Κανών Ε'

Περί τών ακοινωνήτων καί τού χρόνου

τών επαρχιακών συνόδων.

Περί τών ακοινωνήτων γεγονότων, είτε τών εν κλήρω, είτε τών εν λαϊκώ τάγματι, υπό τών καθ' εκάστην επαρχίαν επισκόπων, κρατείτω η γνώμη, κατά τόν κανόνα τόν διαγορεύοντα, τούς υφ' ετέρων αποβληθέντας υφ' ετέρων μή προσίεσθαι. Εξεταζέσθω δέ, μή μικροψυχία, ή φιλονεικία, ή τινι τοιαύτη αηδία τού επισκόπου, αποσυνάγωγοι γεγένηνται. Ίνα ούν τούτο τήν πρέπουσαν εξέτασιν λαμβάνοι, καλώς έχειν έδοξεν, εκάστου ενιαυτού, καθ' εκάστην επαρχίαν δίς τού έτους συνόδους γίνεσθαι ίνα κοινή πάντων τών επισκόπων τής επαρχίας επί τό αυτό συναγομένων, τά τοιαύτα ζητήματα εξετάζηται, καί ούτως οι ομολογουμένως προσκεκρουκότες τώ επισκόπω, κατά λόγον ακοινώνητοι παρά πάσιν είναι δόξωσι, μέχρις άν τώ κοινώ τών επισκόπων δόξη τήν φιλανθρωποτέραν υπέρ αυτών εκθέσαι ψήφον. Αι δέ σύνοδοι γινέσθωσαν, μία μέν πρό τής Τεσσαρακοστής, ίνα πάσης μικροψυχίας αναιρουμένης, τό δώρον καθαρόν προσφέρηται τώ Θεώ δευτέρα δέ περί τόν τού μετοπώρου καιρόν.

Αποστ. ιβ', ιγ', λβ', Δ' ιθ, ΣΤ' η', Αντιοχ. ς', Σαρδ. ιδ', Καρθαγ. κς', λζ', ρις' ρμα'.

Κανών ΣΤ'

Περί τής τών μητροπολιτών τάξεως.

Τά αρχαία έθη κρατείτω, τά εν Αιγύπτω, καί Λιβύη καί Πενταπόλει, ώστε τόν Αλεξανδρεία επίσκοπον πάντων τούτων έχειν τήν εξουσίαν επειδή καί τώ εν Ρώμη επισκόπω τούτο σύνηθές εστιν. Ομοίως δέ καί κατά τήν Αντιόχειαν, καί εν ταίς άλλαις επαρχίαις, τά πρεσβεία σώζεσθαι ταίς Εκκλησίαις. Καθόλου δέ πρόδηλον εκείνο ότι, εί τις χωρίς γνώμης τού μητροπολίτου γένοιτο επίσκοπος, τόν τοιούτον η μεγάλη σύνοδος ώρισε μή δείν είναι επίσκοπον. Εάν μέντοι τή κοινή πάντων ψήφω, ευλόγω ούση, καί κατά κανόνα εκκλησιαστικόν, δύο, ή τρείς δι' οικείαν φιλονεικίαν αντιλέγωσι, κρατείτω η τών πλειόνων ψήφος.

Αποστ. λδ', Β' β', γ', Γ' η', Δ' κη', ΣΤ' κ', λς', Αντιοχ. ιθ', Καρθαγ. ιγ', λς'.

Κανών Ζ'

Περί τής τιμής τού Ιεροσολύμων.

Επειδή συνήθεια κεκράτηκε, καί παράδοσις αρχαία, ώστε τόν εν Αιλία επίσκοπον τιμάσθαι εχέτω τήν ακολουθίαν τής τιμής τή μητροπόλει σωζομένου τού οικείου αξιώματος.

Αποστ. λδ', Β' β', γ', Γ' η', Δ' κη', ΣΤ' λς', Αντιοχ. ιθ'. 

Κανών Η'

Περί τών επιστρεφόντων Καθαρών.

Περί τών ονομαζόντων μέν εαυτούς Καθαρούς ποτε, προσερχομένων δέ τή καθολική καί αποστολική εκκλησία, έδοξε τή αγία καί μεγάλη συνόδω, ώστε χειροθετουμένους αυτούς, μένειν ούτως εν τώ κλήρω. Πρό πάντων δέ τούτο ομολογήσαι αυτούς εγγράφως προσήκει, ότι συνθήσονται καί ακολουθήσουσι τοίς τής καθολικής καί αποστολικής εκκλησίας δόγμασι τουτέστι καί διγάμοις κοινωνείν, καί τοίς εν τώ διωγμώ παραπεπτωκόσιν, εφ' ών καί ο χρόνος τέτακται, καί καιρός ώρισται ώστε αυτούς ακολουθείν εν πάσι τοίς δόγμασι τής καθολικής εκκλησίας. Ένθα μέν ούν πάντες, είτε εν κώμαις, είτε εν πόλεσιν, αυτοί μόνοι ευρίσκοιντο χειροτονηθέντες, οι ευρισκόμενοι εν τώ κλήρω, έσονται εν τώ αυτώ σχήματι. Ει δέ τού τής καθολικής εκκλησίας επισκόπου, ή πρεσβυτέρου όντος, προσέρχονταί τινες, πρόδηλον, ως ο μέν επίσκοπος τής εκκλησίας έξει τό αξίωμα τού επισκόπου ο δέ ονομαζόμενος παρά τοίς λεγομένοις Καθαροίς επίσκοπος, τήν τού πρεσβυτέρου τιμήν έξει πλήν ει μή άρα δοκοίη τώ επισκόπω, τής τιμής τού ονόματος αυτόν μετέχειν. Ει δέ τούτο αυτώ μή αρέσκοι, επινοήσει τόπον ή χωρεπισκόπου, ή πρεσβυτέρου, υπέρ τού εν τώ κλήρω όλως δοκείν είναι ίνα μή εν τή πόλει δύο επίσκοποι ώσιν. 

Αποστ. μς', μζ', μη', Β' ζ', ΣΤ'  ^ε', Λαοδ. ς', ζ', η', Καρθαγ. ξς', Αγκύρ. ιγ', Νεοκαισαρ. ιδ', Αντιοχ. η', ι', Βασιλ. α', μζ', Θεοφιλ. ιβ'. 

Κανών Θ'

Περί τών ανεξετάστως χειροτονουμένων πρεσβυτέρων. 

Εί τινες ανεξετάστως προήχθησαν πρεσβύτεροι, ανακρινόμενοι ωμολόγησαν τά αματρήματα αυτοίς, καί, ομολογησάντων αυτών, παρά κανόνα κινούμενοι οι άνθρωποι τοίς τοιούτοις χείρα επιτεθείκασι, τούτους ο κανών ου προσίεται τό γάρ ανεπίληπτον εκδικεί η καθολική εκκλησία.

Αποστολ. κε', ξα', Στ', δ', Νεοκαισ. α', θ', ι', Θεοφιλ. γ', ε', ς', Βασιλ. γ', ο'.

Κανών Ι'

Περί χειροτονίας παραπεπτωκότων.

Όσοι προεχειρίσθησαν τών παραπεπτωκότων, κατ' άγνοιαν, ή καί προειδότων τών προχειρισαμένων, τούτο ου προκρίνει τώ κανόνι τώ εκκλησιαστικώ γνωσθέντες γάρ, καθαιρούνται.

Αποστ. ξβ', Αγκύρ. α', β', ιβ', Πέτρ. ι'.

Κανών ΙΑ'

Περί τού πώς μετανοητέον τούς εκουσίως παρεπεπτωκότας.

Περί τών παραβάντων χωρίς ανάγκης, ή χωρίς αφαιρέσεως υπαρχόντων, ή χωρίς κινδύνου, ή τινος τοιούτου, ό γέγονεν επί τής τυραννίδος Λικινίου, έδοξε τή συνόδω, ει καί ανάξιοι ήσαν φιλανθρωπίας, όμως χρηστεύσασθαι εις αυτούς. Όσοι ούν γνησίως μεταμέλονται, τρία έτη εν ακροωμένοις ποιήσουσιν, ως πιστοί, καί επτά έτη υποπεσούνται δύω δέ έτη χωρίς προσφοράς κοινωνήσουσι τώ λαώ τών προσευχών.

ΣΤ' ^δ', Αγκύρ. ς', Πέτρ. γ', Βασιλ. ογ', πα', Νύσσ. β'. 

Κανών ΙΒ'

Περί τών λειποστρατούντων, ώστε μαρτυρήσαι

υπέρ Χριστού καί είτα αναστρατευσάντων.

Οι δέ προσκληθέντες μέν υπό τής χάριτος, καί τήν πρώτην ορμήν ενδειξάμενοι, καί αποθέμενοι τάς ζώνας, μετά δέ ταύτα επί τόν οικείον έμετον αναδραμόντες, ως κύνες, ως τινάς καί αργύρια προέσθαι, καί βενεφικίοις κατορθώσαι τό αναστρατεύσασθαι ούτοι δέκα έτη υποπιπτέτωσαν, μετά τόν τής τριετούς ακροάσεως χρόνον. Εφ' άπασι δέ τούτοις, προσήκει εξετάζειν τήν προαίρεσιν καί τό είδος τής μετανοίας. Όσοι μέν γάρ φόβω, καί δάκρυσι καί υπομονή, καί αγαθοεργίαις, τήν επιστροφήν έργω, καί ου σχήματι, επιδείκνυνται, ούτοι πληρώσαντες τόν χρόνον τόν ωρισμένον τής ακροάσεως, εικότως τών ευχών κοινωνήσουσι, μετά τού εξείναι τώ επισκόπω καί φιλανθρωπότερόν τι περί αυτών βουλεύσασθαι. Όλοι δέ αδιαφόρως ήνεγκαν, καί τό σχήμα τού εισιέναι εις τήν εκκλησίαν αρκείν εαυτοίς ηγήσαντο πρός τήν επιστροφήν, εξ άπαντος πληρούτωσαν τόν χρόνον.

ΣΤ' ρβ', Αγκύρ. β', ε', ζ', λΑΟΔ. α', β', Πέτρ. θ', ια', Βασιλ. β', γ', πδ', Νύσσ. β', ε', ζ', η'.

Κανών ΙΓ'

Περί τών εν τώ θανάτω ζητούντων μεταλαβείν

πρότερον κεκωλυμένων.

Περί δέ τών εξοδευόντων, ο παλαιός καί κανονικός νόμος φυλαχθήσεται καί νύν, ώστε, εί τις εξοδεύοι, τού τελευταίου καί αναγκαιοτάτου εφοδίου μή αποστερείσθαι. Ει δέ απογνωσθείς, καί κοινωνίας τυχών, πάλιν εν τοίς ζώσιν εξετασθή, μετά τών κοινωνούντων τής ευχής μόνης έστω. Καθόλου δέ, καί περί παντός ουτινοσούν εξοδεύοντος, αιτούντος τού μετασχείν ευχαριστίας, ο επίσκοπος μετά δοκιμασίας μεταδιδότω τής προσφοράς.

Αγκ. ς'.

Κανών ΙΔ'

Περί τών παραπεσόντων κατηχουμένων.

Περί τών κατηχουμένων, καί παραπεσόντων, έδοξε τή αγία καί μεγάλη συνόδω, ώστε, τριών ετών αυτούς ακροωμένους μόνον, μετά ταύτα εύχεσθαι μετά τών κατηχουμένων.

Νεοκαισ. ε', Λαοδικ. ιθ', Βασιλ. δ', κ', Τιμοθ. ς', Κυρίλλ. ε'.

Κανών ΙΕ' 

Περί τού μή μεταβαίνειν τούς κληρικούς

από εκκλησίας εις εκκλησίαν.

Διά τόν πολύν τάραχον, καί τάς στάσεις τάς γινομένας, έδοξε παντάπασι περιαιρεθήναι τήν συνήθειαν, τήν παρά τόν αποστολικόν κανόνα ευρεθείσαν έν τισι μέρεσιν, ώστε από πόλεως εις πόλιν μή μεταβαίνειν, μήτε επίσκοπον, μήτε πρεσβύτερον, μήτε διάκονον. Ει δέ τις, μετά τόν τής αγίας καί μεγάλης συνόδου όρον, τοιούτω τινί επιχειρήσειεν, ή επιδοίη εαυτόν πράγματι τοιούτω, ακυρωθήσεται εξ άπαντος τό κατασκεύασμα, καί αποκατασταθήσεται τή εκκλησία, εν ή ο επίσκοπος, ή ο πρεσβύτερος εχειροτονήθη.

Αποστ. ιε', ιε', Δ' ς', Αντιοχ. γ', κα', Σαρδικ. α', ις', Καρθ. νζ'. 

Κανών ΙΣΤ'

Περί τών επιμενόντων τή τοιαύτη μεταβάσει. 

Όσοι ριψοκινδύνως, μήτε τόν φόβον τού Θεού πρό οφθαλμών έχοντες, μήτε τόν εκκλησιαστικόν κανόνα ειδότες, αναχωρήσωσι τής ιδίας εκκλησίας, πρεσβύτεροι, ή διάκονοι, ή όλως εν τώ κανόνι εξεταζόμενοι, ούτοι ουδαμώς δεκτοί οφείλουσιν είναι εν ετέρα εκκλησία αλλά πάσα αυτοίς ανάγκης επάγεσθαι χρή, αναστρέφειν εις τάς εαυτών παροικίας ή, επιμένοντας, ακοινωνήτους είναι προσήκει. Ει δέ καί τολμήσειέ τις υφαρπάσαι τόν τώ ετέρω διαφέροντα, καί χειροτονήσαι εν τή εαυτού εκκλησία, μή συγκατατιθεμένου τού ιδίου επισκόπου, ού ανεχώρησεν ο εν τώ κανόνι εξεταζόμενος, άκυρος έστω η χειροτονία. 

Α' ιε'.

Κανών ΙΖ'

Περί τών τοκιζόντων κληρικών.

Επειδή πολλοί εν τώ κανόνι εξεταζόμενοι, τήν πλεονεξίαν, καί τήν αισχοκέρδειαν διώκοντες, επελάθοντο τού θείου γράμματος λέγοντος Τό αργύριον αυτού ουκ έδωκεν επί τόκω καί δανείζοντες, εκατοστάς απαιτούσιν εδικαίωσεν η αγία καί μεγάλη σύνοδος, ως εί τις ευρεθείη μετά τόν όρον τούτον τόκους λαμβάνων, εκ μεταχειρίσεως, ή άλλως μετερχόμενος τό πράγμα, ή ημιολίας απαιτών, ή όλως έτερόν τι επινοών αισχρού κέρδους ένεκα, καθαιρεθήσεται τού κλήρου, καί αλλότριος τού κανόνος έσται.

Αποστ. μδ', ΣΤ' ι', Λαοδικ. δ', Καρθ. ε', κ', Βασιλ. ιδ'.

Κανών ΙΗ'

Περί τού μή μεταδίδειν τούς διακόνους τοίς πρεσβυτέροις

τήν ευχαριστίαν, μηδέ μέσω αυτών καθήσθαι.

Ήλθεν εις τήν αγίαν καί μεγάλην σύνοδον, ότι έν τισι τόποις καί πόλεσι, τοίς πρεσβυτέροις τήν ευχαριστίαν οι διάκονοι διδόασιν όπερ ούτε ο κανών, ούτε η συνήθεια παρέδωκε τούς εξουσίαν μή εχοντας προσφέρειν, τοίς προσφέρουσι διδόναι τό σώμα τού Χριστού. Κακείνο δέ εγνωρίσθη ότι ήδη τινές τών διακόνων καί πρό τών επισκόπων τής ευχαριστίας άπτονται. Ταύτα ούν πάντα περιηρείσθω, καί εμμενέτωσαν οι διάκονοι τοίς ιδίοις μέτροις, ειδότες, ότι, τού μέν επισκόπου υπηρέται εισί, τών δέ πρεσβυτέρων ελάττους. Λαμβανέτωσαν δέ κατά τήν τάξιν τήν ευχαριστίαν μετά τούς πρεσβυτέρους, ή τού επισκόπου μεταδιδόντος αυτοίς, ή τού πρεσβυτέρου. Αλλά μηδέ καθήσθαι εν μέσω τών πρεσβυτέρων εξέστω τοίς διακόνοις παρά κανόνα γάρ, καί παρά τάξιν εστί τό γινόμενον. Ει δέ τις μή θέλοι πειθαρχείν καί μετά τούτους τούς όρους, πεπαύσθω τής διακονίας. 

ΣΤ' ζ', Λαοδ. κ'. 

Κανών ΙΘ'

Δεί τούς παυλικιανούς αναβαπτίζεσθαι

καί αναχειροτονείν.

Περί τών παυλιανισάντων, είτα προσφυγόντων τή καθολική εκκλησία, όρος εκτέθειται αναβαπτίζεσθαι αυτούς εξάπαντος. Ει δέ τινες τώ παρεληλυθότι χρόνω, εν τώ κλήρω εξητάσθησαν, ει μέν άμεμπτοι καί ανεπίληπτοι φανείεν αναβαπτισθέντες, χειροτονείσθωσαν υπό τού τής καθολικής εκκλησίας επισκόπου. Ει δέ ανάκρισις ανεπιτηδείους αυτούς ευρίσκοι, καθαιρείσθαι αυτούς προσήκει. Ωσαύτως δέ καί περί τών διακονισσών, καί όλως περί τών εν τώ κλήρω εξεταζομένων, ο αυτός τύπος παραφυλαχθήσεται. Εμνήσθημεν δέ τών διακονισσών τών εν τώ σχήματι εξετασθεισών, επεί μηδέ χειροθεσίαν τινά έχουσιν, ώστε εξάπαντος εν τοίς λαϊκοίς αυτάς εξετάζεσθαι. 

Αποστολ. μζ', Α' β', Στ' ^ε', Λαοδ. ζ', η', Καρθ. ξς'.

Κανών Κ' 

Μή κλίνειν γόνυ τή Κυριακή καί τή Πεντηκοστή.

Επειδή τινές εισιν εν τή Κυριακή γόνυ κλίνοντες, καί εν ταίς τής Πεντηκοστής ημέραις υπέρ τού πάντα εν πάση παροικία ομοίως παραφυλάττεσθαι, εστώτας έδοξε τή αγία συνόδω τάς ευχάς αποδιδόναι τώ Θεώ. 

ΣΤ' ^, Πέτρ. ιε'.