Περί νηστείας

Ἡ φύση τοῦ λόγου εἶναι ἱκανή, τῶν μὲν φιλοπόνων νὰ ἐντείνει τὶς δυνάμεις, τῶν δὲ ὀκνηρῶν καὶ νωθρῶν νὰ διεγείρει τὴν προθυμία. Γιὰ τοῦτο μὲν οἱ στρατηγοί, ὅταν παρατάσσουν τὸν στρατὸ γιὰ τὴν μάχη, μεταχειρίζονται τοὺς προτρεπτικοὺς λόγους πρὶν ἀπὸ τοὺς ἀγῶνες, καὶ τόση δύναμη ἔχει ἡ παραίνεση, ὥστε σὲ πολλοὺς ἐμπνέει πολλὲς φορὲς ἀκόμη καὶ περιφρόνηση τοῦ θανάτου. Οἱ γυμναστὲς δὲ καὶ οἱ ἐκπαιδευτές, ὅταν ὁδηγοῦν τοὺς ἀθλητὲς στοὺς ἀγῶνες τῶν σταδίων, κάνουν πολλὲς προτροπὲς περὶ τοῦ ὅτι πρέπει νὰ μοχθοῦν γιὰ τὰ στεφάνια, ὥστε καὶ πολλοὶ νὰ πείθωνται μὲ τὴν φιλοτιμία στὴ νίκη νὰ περιφρονοῦν τὰ σώματα. Γιὰ τοῦτο λοιπὸν καὶ σὲ μένα ποὺ παρατάσσω τοὺς στρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ πρὸς τὸν πόλεμο κατὰ τῶν ἀοράτων ἐχθρῶν καὶ ποὺ προετοιμάζω μὲ τὴν ἐγκράτεια τοὺς ἀθλητὲς τῆς εὐσεβείας γιὰ τὰ στεφάνια τῆς δικαιοσύνης, εἶναι ἀναγκαῖος ὁ προτρεπτικὸς λόγος. Τί λοιπὸν λέγω ἀδελφοί; Ὅτι αὐτοὶ ποὺ μελετοῦν τὴν τακτικὴ τοῦ πολέμου καὶ ἀσκοῦνται στὶς παλαῖστρες, φυσικὸ εἶναι μὲ τὴν ἀφθονία τῆς τροφῆς νὰ παχαίνουν τοὺς ἑαυτούς τους, ὥστε δυναμικότερα νὰ καταπιάνονται μὲ τοὺς ἀγῶνες· αὐτοὶ δὲ «ποὺ δὲν παλεύουν μὲ αἷμα καὶ σάρκα, ἀλλὰ μὲ τὶς ἀρχές, μὲ τὶς ἐξουσίες, μὲ τοὺς κοσμοκράτορες τοῦ σκότους τούτου, μὲ τὰ πνευματικά της πονηρῖας» (Ἐφεσ.6, 12), αὐτοὶ εἶναι ἀνάγκη νὰ ἀσκοῦνται γιὰ τὸν πόλεμο αὐτὸν μὲ τὴ νηστεία καὶ τὴν ἐγκράτεια. Διότι τὸ μὲν λάδι παχαίνει τὸν ἀθλητή, ἢ δὲ νηστεία ἰσχυροποιεῖ τὸν ἀσκητὴ τῆς εὐσεβείας. Ὥστε ὅσον ἀφαιρεῖς ἀπὸ τὴν σάρκα, τόσον θὰ κάμεις νὰ ἀπαστράπτει ἡ ψυχὴ ἀπὸ τὴν πνευματικὴ λαμπρότητα. Διότι ὄχι μὲ σωματικὲς δυνάμεις, ἀλλὰ μὲ τὴν καρτερία τῆς ψυχῆς καὶ τὴν ὑπομονὴ στὶς θλίψεις ἐπιτυγχάνεται ἡ κυριαρχία πρὸς τὶς ἀόρατες δυνάμεις.




Μεγάλου Βασιλείου γιὰ τὴ νηστεία

Του Αγίου Μάρκου Αρχιεπισκόπου Εφέσου

Περί της καταλύσεως του Δωδεκαημέρου.



Περὶ τῆς Ἑορτῆς τῶν Φώτων οὕτω φαμέν· ὅτι, καθὼς παρελάβομεν παρὰ τῶν Πατέρων ἡμῶν, οὕτω τηροῦμεν ἐν πάσαις ταῖς καθ᾿ ἡμᾶς Ἐκκλησίαις· ἵνα καταλύωμεν τὸ δωδεκαήμερον ὅλον, πλὴν τῆς τελευταίας ἡμέρας, ἥτις ἐστὶν ἡ Παραμονή· ταύτην γὰρ νηστεύομεν, κἂν ἐν Σαββάτῳ τύχῃ ἢ Κυριακῇ, κατὰ τὸν Κανόνα τοῦ Θεοφίλου· ἀντ᾿ αὐτῆς δὲ καταλύομεν, ὡς τελευταίαν καὶ δωδεκάτην, αὐτὴν τὴν ἡμέραν τῆς Ἑορτῆς, κἂν ἐν Τετράδι τύχῃ ἢ Παρασκευῇ. Τῇ δὲ Παρασκευῇ, ἐν ᾗ τὰ Τροπάρια τῶν Ὡρῶν καὶ ἡ Ἐνάτη σὺν τῷ Ἑσπερινῷ ψάλλονται, οὐκ ὀφείλομεν νηστεύειν, ἐντὸς τῶν δώδεκα ἡμερῶν οὖσαν. Εἰ δέ τις προβάλοιτο τὴν Ἐνάτην καὶ τὸν Ἑσπερινόν, ἐνθυμηθήτω, ὅτι καὶ τῇ Τετάρτῃ καὶ τῇ Παρασκευῇ τῆς Τυρινῆς Ἐνάτην καὶ Ἑσπερινὸν ψάλλομεν, ἀλλ᾿ οὐδὲν ἧττον τυρὸν καὶ ὠὰ ἐσθίομεν.

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΤΥΡΙΝΗΣ

Τὸ στάδιον τῶν ἀρετῶν ἠνέωκται, οἱ βουλόμενοι ἀθλῆσαι εἰσέλθετε, ἀναζωσάμενοι τὸν καλὸν τῆς Νηστείας ἀγῶνα, οἱ γὰρ νομίμως ἀθλοῦντες, δικαίως στεφανοῦνται, καὶ ἀναλαβόντες τὴν πανοπλίαν τοῦ Σταυροῦ, τῷ ἐχθρῷ ἀντιμαχησώμεθα, ὡς τεῖχος ἄῤῥηκτον κατέχοντες τὴν Πίστιν, καὶ ὡς θώρακα τὴν προσευχήν, καὶ περικεφαλαίαν τὴν ἐλεημοσύνην, ἀντὶ μαχαίρας τὴν νηστείαν, ἥτις ἐκτέμνει ἀπὸ καρδίας πᾶσαν κακίαν. Ὁ ποιῶν ταῦτα, τὸν ἀληθινὸν κομίζεται στέφανον, παρὰ τοῦ Παμβασιλέως Χριστοῦ, ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῆς Κρίσεως.



ΔΟΞΑΣΤΙΚΟΝ ΤΩΝ ΑΙΝΩΝ

Δόξα... Ἦχος πλ. β´.

Ἔφθασε καιρός, ἡ τῶν πνευματικῶν ἀγώνων ἀρχή, ἡ κατὰ τῶν δαιμόνων νίκη, ἡ πάνοπλος ἐγκράτεια, ἡ τῶν Ἀγγέλων εὐπρέπεια, ἡ πρὸς Θεὸν παῤῥησία, δι' αὐτῆς γὰρ Μωϋσῆς, γέγονε τῷ Κτίστη συνόμιλος, καὶ φωνὴν ἀοράτως, ἐν ταῖς ἀκοαῖς ὑπεδέξατο, Κύριε, δι' αὐτῆς ἀξίωσον καὶ ἡμᾶς, προσκυνῆσαί σου τὰ Πάθη καὶ τήν ἁγίαν Ἀνάστασιν, ὡς φιλάνθρωπος.

Τη Κυριακή εσπέρας εις το Λυχνικόν ( Τυρινής )

Έλαμψεν η χάρις σου Κύριε, έλαμψεν ο φωτισμός των ψυχών ημών ιδού καιρός ευπρόσδεκτος, ιδού καιρός μετανοίας αποθώμεθα τα έργα του σκότους, και ενδυσώμεθα τα όπλα του φωτός όπως διαπλεύσαντες το της Νηστείας μέγα πέλαγος, εις την τριήμερον Ανάστασιν καταντήσωμεν, του Κυρίου και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού, του σώζοντος τας ψυχάς ημών.



Καλή Μεγάλη Τεσσαρακοστή σε όλους.

Συνχωρέστεμε.

Περίοδοι Νηστείας

Ειδικαί ημέραι ξηροφαγίας όλου του χρόνου

5 Ιανουαρίου Παραμονή Θεοφανείων.
29 Αυγούστου Η Αποτομή της Τ. Κάρας του Αγ. Ι. Προδρόμου.
14 Σεπτεμβρίου Η Ύψωσις του Τιμ. Σταυρού.
24 Δεκεμβρίου Παραμονή Χριστουγέννων.

Όταν αι ημέραι αυταί πέσουν Σάββατον ή Κυριακή, γίνεται κατάλυσις οίνου και ελαίου.

ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΝΗΣΤΕΙΑΣ
1) Νηστεία των Χριστουγέννων.
Απο 15 Νοεμβρίου μέχρι 24 Δεκεμβρίου νηστεύομεν. Κάθε Τρίτη και Πέμπτη κατάλυσις οίνου και ελαίου. Απο 21 Νοεμβρίου μέχρι 12 Δεκεμβρίου κάθε Σάββατο και Κυριακή γίνεται κατάλυσις ιχθύος.
2) Μεγάλη Τεσσαρακοστή.
Απο την Καθαρά Δευτέρα νηστεύομεν εκ πάντων. Σάββατο και Κυριακή, κατάλυσις οίνου και ελαίου. Την 25ην Μαρτίου κατάλυσις ιχθύος (εκτός Μεγ. Εβδομάδος).
3) Νηστεία των Αγίων Αποστόλων
Απο την Δευτέρα μετά την Κυριακή των Αγίων Πάντων μέχρι της παραμονής των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου. Σάββατο και Κυριακή κατάλυσις ιχθύος.
4) Νηστεία 15 Αυγούστου Παναγίας.
Απο Δευτέρα έως Παρασκευή νηστεία. Κάθε Σάββατο και Κυριακή κατάλυσις οίνου και ελαίου.
ΕΟΡΤΑΙ ΟΠΟΥ ΚΑΤΑΛΥΕΤΑΙ ΙΧΘΥΣ
1) Η Γέννησις της Θεοτόκου 8 Σεπτεμβρίου
2) Του Αγ. Απ. Φιλίππου 14 Νοεμβρίου
3) Τα Εισόδια της Θεοτόκου 21 Νοεμβρίου
4) Του Αγ. Ιωάννου του Βαπτιστού 7 Ιανουαρίου
5) Της Υπαπαντής 2 Φεβρουαρίου
6) Ευαγγελισμός Θεοτόκου 25 Μαρτίου
7) Της Μεσοπεντηκοστής (κινητή)
8) Απόδοσις Πάσχα (κινητή)
9) Η Γέννησις του Τιμίου Προδρόμου 24 Ιουνίου
10) Των Αγ. Απ. Πέτρου & Παύλου 29 Ιουνίου
11) Η Μεταμόρφωσις του Κυρίου 6 Αυγούστου
12) Η Κοίμησις της Θεοτόκου 15 Αυγούστου

Στις περιπτώσεις 1,2,4,5,10 και 12, όταν οι εορτές αυτές πέσουν εκτός Τετάρτης και Παρασκευής, γίνεται κατάλυσις εις πάντα.

ΚΑΤΑΛΥΣΙΣ ΟΙΝΟΥ & ΕΛΑΙΟΥ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ: 11, 16, 17, 18, 20, 22, 25, 27, 30.
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ: 8, 10, 11, 17, 24.
ΜΑΡΤΙΟΥ: 9, 26.
ΑΠΡΙΛΙΟΥ: 23, 25, 30.
ΜΑΙΟΥ: 2, 8, 15, 21, 25.
ΙΟΥΝΙΟΥ: 8, 11, 30.
ΙΟΥΛΙΟΥ: 1, 2, 17, 20, 22, 25, 25, 27.
ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ: 31.
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ: 1, 9, 13, 20, 23, 26.
ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ: 6, 18, 23, 26.
ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ: 1, 8, 12, 13, 16, 25, 30.
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ: 4, 5, 6, 9, 12, 15, 17, 20.

ΚΑΤΑΛΥΣΙΣ ΕΙΣ ΠΑΝΤΑ

α) Την εβδομάδα μεταξύ Κυριακής Τελώνου και Φαρισαίου και Κυριακής του Ασώτου.
β) Την εβδομάδα πρίν απο την Κυριακή της Τυρινής καταλύονται:
τυρί, αυγά, ψάρι, νηστεύται το κρέας.
γ) Την εβδομάδα της Διακαινησίμου και της Πεντηκοστής.
δ) Τας ημέρας μεταξύ Χριστουγέννων και Παραμονής Θεοφανείων.