Η Δ' ΟΙΚ. ΣΥΝΟΔΟΣ

Κανών Α'

Περί φυλακής τών συνοδικών κανόνων.

Τούς παρά τών αγίων Πατέρων καθ' εκάστην σύνοδον άχρι τού νύν εκτεθέντας κανόνας κρατείν εδικαιώσαμεν.
ΣΤ' β', Ζ' α'.

Κανών Β'

Περί τού μή χειροτονείν διά χρημάτων.

Εί τις επίσκοπος, επί χρήμασι χειροτονίαν ποιήσαιτο, καί εις πράσιν καταγάγοι τήν άπρατον χάριν, καί χειροτονήσοι επί χρήμασιν επίσκοπον, ή χωρεπίσκοπον, ή πρεσβυτέρους, ή διακόνους, ή έτερόν τινα τών εν τώ κλήρω κατηριθμημένων, ή προβάλλοιτο επί χρήμασιν οικονόμον, ή έκδικον, ή παραμονάριον, ή όλως τινά τού κανόνος, δι' αισχροκέρδειαν οικείαν, ο τούτο επιχειρήσας, ελεγχθείς, κινδυνευέτω περί τόν οικείον βαθμόν καί ο χειροτονούμενος, μηδέν εκ τής κατ' εμπορίαν ωφελείσθω χειροτονίας, ή προβολής αλλ' έστω αλλότριος τής αξίας, ή τού φροντίσματος, ούπερ επί χρήμασιν έτυχεν. Ει δέ τις καί μεσιτεύων φανείη τοίς ούτως αισχροίς καί αθεμίτοις λήμμασι, καί ούτος, ει μέν κληρικός είη, τού οικείου εκπιπτέτω βαθμού ει δέ λαϊκός, ή μονάζων, αναθεματιζέσθω.
Αποστ. κθ', λ', ΣΤ' κβ', κγ', Ζ' γ', δ', ε', ιθ', Βασιλ. ^ε', Λαοδ. ιβ', Γενναδ. καί Ταρασίου επιστολή.

Κανών Γ'

Περί κληρικών ή μοναχών αναδεχομένων κοσμικάς φροντίδας.

Ήλθεν εις τήν αγίαν σύνοδον, ότι τών εν τώ κλήρω κατειλεγμένων τινές, δι' αισχροκέρδειαν, αλλοτρίων κτημάτων γίνονται μισθωταί, καί πράγματα κοσμικά εργολαβούσι, τής μέν τού Θεού λειτουργίας καταρραθυμούντες, τούς δέ τών κοσμικών υποτρέχοντες οίκους, καί ουσιών χειρισμούς αναδεχόμενοι διά φιλαργυρίαν. Ώρισε τοίνυν η αγία καί μεγάλη σύνοδος, μηδένα τού λοιπού, μή επίσκοπον, μή κληρικόν, μή μονάζοντα, ή μισθούσθαι κτήματα, ή πραγμάτων επεισάγειν εαυτόν κοσμικαίς διοικήσεσι πλήν ει μήπου εκ νόμων καλοίτο εις αφηλίκων απαραίτητον επιτροπήν ή ο τής πόλεως επίσκοπος εκκλησιαστικών επιτρέψοι φροντίζειν πραγμάτων, ή ορφανών, ή χηρών απρονοήτων, καί τών προσώπων τών μάλιστα τής εκκλησιαστικής δεομένων βοηθείας, διά τόν φόβον τού Θεού. Ει δέ τις παραβαίνων τά ωρισμένα τού λοιπού επιχειρήσοι, ο τοιούτος εκκλησιαστικοίς υποκείσθω επιτιμίοις.
Αποστ. ς', πα', πγ', Δ' ζ', Ζ' ι', ΑΒ' ια', Καρθαγ. ιη'.

Κανών Δ'

Περί τού μή συνιστάν μονήν άνευ επισκοπικής γνώμης.

Οι αληθώς καί ειλικρινώς τόν μονήρη μετιόντες βίον, τής προσηκούσης αξιούσθωσαν τιμής. Επειδή δέ τινες τώ μοναχικώ κεχρημένοι προσχήματι, τάς τε εκκλησίας, καί τά πολιτικά διαταράσσουσι πράγματα, περιΪόντες αδιαφόρως εν ταίς πόλεσιν, ου μήν αλλά καί μοναστήρια εαυτής συνιστάν επιτηδεύοντες, έδοξε, μηδένα μέν μηδαμού οικοδομείν μηδέ συνιστάν μοναστήριον, ή ευκτήριον οίκον, παρά γνώμην τού τής πόλεως επισκόπου  τούς δέ καθ' εκάστην πόλιν καί χώραν, μονάζοντας, υποτετάχθαι τώ επισκόπω, καί τήν ησυχίαν ασπάζεσθαι, καί προσέχειν μόνη τή νηστεία, καί τή προσευχή, εν οίς τόποις απετάξαντο, προσκαρτερούντες μήτε δέ εκκλησιαστικοίς, μήτε βιωτικοίς παρενοχλείν πράγμασιν, ή επικοινωνείν, καταλιμπάνοντας τά ίδια μοναστήρια, ει μήποτε άρα επιτραπείν διά χρείαν αναγκαίαν υπό τού τής πόλεως επισκόπου μηδένα δέ προσδέχεσθαι εν τοίς μοναστηρίοις δούλον επί τό μονάσαι, παρά γνώμην τού ιδίου δεσπότου τόν δέ παραβαίνοντα τούτον ημών τόν όρον, ωρίσαμεν ακοινώνητον είναι, ίνα μή τό όνομα τού Θεού βλασφημήται. Τόν μέν τοι επίσκοπον τής πόλεως, χρή τήν δέουσαν πρόνοιαν ποιείσθαι τών μοναστηρίων.
Αποστ. πβ', Δ' κε', ΣΤ' πε', Ζ' ιζ', κα', ΑΒ' α', Βασιλ. μ', μβ', Καρθ. ογ', ^', Γαγγ. γ'.

Κανών Ε'

Απαγόρευσις μετακινήσεως κληρικών.

Περί τών μεταβαινόντων από πόλεως εις πόλιν επισκόπων, ή κληρικών, έδοξε τούς περί τούτων τεθέντας κανόνας παρά τών αγίων Πατέρων έχειν τήν ισχύν.
Αποστ. ιδ', ιε', Α' ιε', ις', ΣΤ' ιζ', Αντιοχ. γ', ις', κα', Σαρδ. α', β', ιε', ις', ιθ', Καρθ. νζ', ξγ', ^η'.

Κανών ΣΤ'

Μή χειροτονείσθαί τινα απολελυμένως.

Μηδένα απολελυμένως χειροτονείσθαι, μήτε πρεσβύτερον, μήτε διάκονον, μήτε όλως τινά τών εν τώ εκκλησιαστικώ τάγματι ει μή ειδικώς εν εκκλησία πόλεως, ή κώμης, ή μαρτυρίω, ή μοναστηρίω, ο χειροτονούμενος επικηρύττοιτο. Τούς δέ απολύτως χειροτονουμένους, ώρισεν η αγία σύνοδος, άκυρον έχειν τήν τοιαύτην χειροθεσίαν, καί μηδαμού δύνασθαι ενεργείν, εφ' ύβρει τού χειρονονήσαντος.
Νεοκαισ. ιγ', Δ' ς'.

Κανών Ζ'

Κληρικούς ή μοναχούς μή στρατεύεσθαι.

Τούς άπαξ εν κλήρω τεταγμένους, ή καί μονάστας, ωρίσαμεν μήτε επί στρατείαν, μήτε επί αξίαν κοσμικήν έρχεσθαι ή, τούτο τολμώντας, καί μή μεταμελουμένους, ώστε επιστρέψαι επί τούτο, ό διά Θεόν πρότερον είλοντο, αναθεματίζεσθαι.

Κανών Η'

Τούς κληρικούς τών πτωχοτροφείων καί μοναστηρίων
υποτάσσεσθαι τώ επισκόπω.

Οι κληρικοί τών πτωχείων, καί μοναστηρίων, καί μαρτυρίων, υπό τήν εξουσίαν τών εν εκάστη πόλει επισκόπων, κατά τήν τών αγίων Πατέρων παράδοσιν, διαμενέτωσαν καί μή κατά αυθάδειαν αφηνιάτωσαν τού ιδίου επισκόπου. Οι δέ τολμώντες ανατρέπειν τήν τοιαύτην διατύπωσιν, καθ' οιονδήποτε τρόπον, καί μή υποταττόμενοι τώ ιδίω επισκόπω, ει μέν είεν κληρικοί, τοίς τών κανόνων υποκείσθωσαν επιτιμίοις ει δέ μονάζοντες, ή λαϊκοί, έστωσαν ακοινώνητοι.

Κανών Θ'

Υπό τίνος δικάζονται οι κληρικοί.

Εί τις κληρικός πρός κληρικόν πράγμα έχει, μή εγκαταλιμπανέτω τόν οικείον επίσκοπον, καί επί κοσμικά δικαστήρια μή κατατρεχέτω, αλλά πρότερον τήν υπόθεσιν γυμναζέτω παρά τώ ιδίω επισκόπω, ή γούν, γνώμη αυτού τού επισκόπου, παρ' οίς άν αμφότερα τά μέρη βούλωνται, τά τής δίκης συγκροτείσθω ει δέ τις παρά ταύτα ποιήσοι, κανονικοίς επιτιμίοις υποκείσθω. Ει δέ κληρικός πράγμα έχει πρός τόν ίδιον, ή καί πρός έτερον επίσκοπον, παρά τή συνόδω τής επαρχίας δικαζέσθω. Ει δέ πρός τόν τής επαρχίας μητροπολίτην, επίσκοπος ή κληρικός αμφισβητοίη, καταλαμβανέτω τόν έξαρχον τής διοικήσεως, ή τόν τής βασιλευούσης Κωνσταντινουπόλεως θρόνον, καί επ' αυτώ δικαζέσθω.
Αποστ. οδ', Β' ς', Δ' ιζ', κα', Αντιοχ. ιδ', ιε', Καρθαγ. η', ιβ', ιδ', ιε', ις', κζ', κη', λς', πζ', ^ς', ρε', ριε', ριη', ρλδ', ρλζ', ρλη', ρλθ'.

Κανών Ι'

Περί κληρικού τού τήν ιδίαν εκκλησίαν καταλιπόντος.

Μή εξείναι κληρικόν εν δύο πόλεων κατά ταυτόν καταλέγεσθαι εκκλησίαις, εν ή τε τήν αρχήν εχειροτονήθη, καί εν ή προσέφυγεν, ως μείζονι δήθεν, διά δόξης κενής επιθυμίαν. Τούς δέ γε τούτο ποιούντας αποκαθίστασθαι τή ιδία εκκλησία, εν ή εξ αρχής εχειροτονήθησαν, καί εκεί μόνον λειτουργείν. Ει μέν τοι ήδη τις μετετέθη ε άλλης εις άλλην εκκλησίαν, μηδέν τοίς τής προτέρας εκκλησίας,ήτοι τών υπ' αυτήν μαρτυρίων, ή πτωχείαν, ή ξενοδοχείων επικοινωνείν πράγμασι. Τούς δέ γε τολμώντας, μετά τόν όρον τής μεγάλης καί οικουμενικής ταύτης συνόδου, πράττειν τι τών νύν απηγορευμένων, ώρισεν η αγία σύνοδος εκπίπτειν τού ιδίου βαθμού.
Αποστ. ιε', Α', ιε', ις', Δ' ε', κ', ΣΤ' ιζ', ιη', Ζ' ιε', ντιοχ. γ', Καρθ. ξγ', ^η', Σαρδικ. ιε', ις'.

Κανών ΙΑ'

Τίσι δοτέον ειρηνικάς επιστολάς.

Πάντας τούς πένητας καί δεομένους επικουρίας, μετά δοκιμασίας επιστολίοις, είτουν ειρηνικοίς εκκλησιαστικοίς μόνοις, οδεύειν ωρίσαμεν, καί μή συστατικοίς διά τό τάς συστατικάς επιστολάς προσήκειν τοίς ούσιν εν υπολήψει μόνοις παρέχεσθαι προσώποις.
Αποστ. ιβ', λγ', Δ' ιγ', ΣΤ' ιζ', Αντιοχ. ζ', η', ια', Λαοδ. μα', μβ', Σαρδικ. ζ', η', Καρθαγ. λα', ^ζ', ριζ'.

Κανών ΙΒ'

Μή διαιρείν μίαν μητρόπολιν εις δύο.

Ήλθεν εις ημάς, ώς τινες παρά τούς εκκλησιαστικούς θεσμούς προσδραμόντες δυναστείαις, διά πραγματικών τήν μίαν επαρχίαν εις δύο κατένεμον, ως εκ τούτου δύο μητροπολίτας είναι εν τή αυτή επαρχία. Ώρισε τοίνυν η αγία σύνοδος, τού λοιπού μηδέν τοιούτον τολμάσθαι παρά επισκόπου επεί, τόν τοιούτο επιχειρούντα εκπίπτειν τού ιδίου βαθμού. Όσαι δέ ήδη πόλεις διά γραμμάτων βασιλικών τώ τής μητροπόλεως ετιμήθησαν ονόματι, μόνης απολαυέτωσαν τής τιμής, καί ο τήν εκκλησίαν ταύτην διοικών επίσκοπος, δηλονότι σωζομένων τή κατ' αλήθειαν μητροπόλει τών οικείων δικαίων.
Αποστ. λδ', Α' ς', ζ', η', Β' β', γ', Γ' η', Δ' κη', ΣΤ' λς', λθ'.

Κανών ΙΓ'


Ξένους κληρικούς μή ιερουργείν δίχα συστατικών γραμμάτων.

Ξένους κληρικούς καί αγνώστους, εν ετέρα πόλει, δίχα συστατικών γραμμάτων τού ιδίου επισκόπου, μηδόλως μηδαμού λειτουργείν.
Αποστ. ιβ', ιε'.

Κανών ΙΔ'

Μή συνάπτειν γάμον αιρετικοίς ή Ιουδαίοις.

Επειδή έν τισιν επαρχίαις συγκεχώρηται τοίς αναγνώσταις καί ψάλταις, γαμείν, ώρισεν η αγία σύνοδος, μή εξείναί τινι αυτών ετερόδοξον γυναίκα λαμβάνειν. Τούς δέ ήδη εκ τοιούτου γάμου παιδοποιήσαντας, ει μέν έφθασαν βαπρίσαι τά εξ αυτών τεχθέντα παρά τοίς αιρετικοίς, προσάγειν αυτά τή κοινωνία τής καθολικής εκκλησίας μή βαπτίσαντας δέ, μή δύνασθαι έτι βαπτίζειν αυτά παρά τοίς αιρετικοίς, μήτε μήν συνάπτειν πρός γάμον αιρετικώ, ή Ιουδαίω, ή Έλληνι, ει μή άρα επαγγέλλοιτο μετατίθεσθαι εις τήν ορθόδοξον πίστιν τό συναπτόμενον πρόσωπον τώ ορθοδόξω. Ει δέ τις τούτον τόν όρον παραβαίη τής αγίας συνόδου, κανονικώ υποκείσθω επιτιμίω.
Αποστ. κς', ΣΤ' ς', οβ', Λαοδικ. ι', λα', Καρθ. ιθ', κθ', λγ'.

Κανών ΙΕ'

Περί διακονισσών.

Διάκονον μή χειροτονείσθαι γυναίκα πρό ετών τεσσαράκοντα, καί ταύτην μετ' ακριβούς δοκιμασίας. Ει δέ γε δεξαμένη τήν χειροθεσίαν, καί χρόνον τινά παραμείνασα τή λειτουργία, εαυτήν επιδώ γάμω, υβρίσασα τήν τού Θεού χάριν, η τοιαύτη αναθεματιζέσθω μετά τού αυτή συναφθέντος.
Α' ιθ', ΣΤ' ιε', μ', Βασιλ. μδ'.

Κανών ΙΣΤ'

Περί παρθένων.

Παρθένον αναθείσαν εαυτήν τώ δεσπότη Θεώ, ωσαύτως δέ καί μονάζοντας, μή εξείναι γάμω προσομιλείν. Ει δέ γε ευρεθείεν τούτο ποιούντες, έστωσαν ακοινώνητοι. Ωρίσαμεν δέ έχειν τήν αυθεντίαν τής επ' αυτοίς φιλανθρωπίας τόν κατά τόπον επίσκοπον.
Δ' ζ', ΣΤ' μδ', Καρθ. ιθ', Βασιλ. ς', ιη', ιθ', κ', ξ', Αγκύρ. ιθ'.

Κανών ΙΖ'

Μή μετακινείν παροικίαν υπό τινι επαρχία λ' έτη υποκειμένην.


Τάς καθ' εκάστην επαρχίαν αγροικικάς παροικίας, ή εγχωρίους, μένειν απαρασαλεύτους παρά τοίς κατέχουσιν αυτάς επισκόποις, καί μάλιστα ει τριακονταετή χρόνον ταύτας αβιάστως διακατέχοντες ωκονόμησαν. Ει δέ εντός τών τριάκοντα ετών γεγένηταί τις, ή γένοιτο περί αυτών αμφισβήτησις, εξείναι τοίς λέγουσιν ηδικείσθαι, περί τούτων κινείν παρά τή συνόδω τής επαρχίας. Ει δέ τις αδικοίτο παρά τού ιδίου μητροπολίτου, παρά τώ εξάρχω τής διοικήσεως, ή τώ Κωνσταντινουπόλεως θρόνω, δικαζέσθω, καθά προείρηται. Ει δέ καί τις εκ βασιλικής εξουσίας εκαινίσθη πόλις, ή αύθις καινισθείη, τοίς πολιτικοίς καί δημοσίοις τύποις, καί τών εκκλησιαστικών παροικιών η τάξις ακολουθείτω.
Αποστ. οδ', Α', ς', Δ' θ', κα', ΣΤ' κε', λη', Αντιοχ. ιδ', ιε', Καρθ. η', ιβ', ιδ', ιε', ις', κζ', κη', λς', πζ', ^ς', ρε', ριε', ριη', ρκη', ρκθ', ρλ', ρλζ', ρλη', ρλθ'.

Κανών ΙΗ'

Περί συνωμοσίας κληρικών κατά τών οικείων επισκόπων καί συγκληρικών.

Τό τής συνωμοσίας, ή φατρίας, έγκλημα καί παρά τών έξω νόμων πάντη κεκώλυται, πολλώ δή μάλλον εν τή τού Θεού εκκλησία τούτο γίνεσθαι απαγορεύειν προσήκει. Εί τινες τοίνυν κληρικοί, ή μονάζοντες, ευρεθείεν συνομνύμενοι, ή φατριάζοντες, ή κατασκευάς τυρεύοντες επισκόποις, ή συγκληρικοίς, εκπιπτέτωσαν πάντη τού οικείου βαθμού.
Αποστ. λα', ΣΤ' λδ', Καρθ. ι', ξβ', Γάγγρ. ς΄, Αντιοχ. ε', ΑΒ' γ', ιδ', ιε'.

Κανών ΙΘ'

Περί επαρχιακών συνόδων.

Ήλθεν εις τάς ημετέρας ακοάς, ως εν ταίς επαρχίαις αι κεκανονισμέναι σύνοδοι τών επισκόπων ου γίνονται, καί εκ τούτου πολλά παραμελείται τών διορθώσεως δεομένων εκκλησιαστικών πραγμάτων. Ώρισε τοίνυν η αγία σύνοδος, κατά τούς τών αγίων Πατέρων κανόνας, δίς τού ενιαυτού επί τό αυτό συντρέχειν καθ' εκάστην επαρχίαν τούς επισκόπους, ένθα άν ο τής μητροπόλεως επίσκοπος δοκιμάση, καί διορθούν έκαστα τά ανακύπτοντα. Τούς δέ μή συνιόντας επισκόπους, ενδημούντας ταίς εαυτών πόλεσι, καί ταύτα εν υγεία διάγοντας, καί πάσης απαραιτήτου καί αναγκαίας ασχολίας όντας ελευθέρους, αδελφικώς επιπλήττεσθαι.
Αποστ. λζ', Α' ε', ΣΤ' η', Ζ' ς', Αντιοχ. κ', Καρθ. κς', πα', πδ', πε', ρδ'.

Κανών Κ'

Περί τών δεχομένων επισκόπων ξένους κληρικούς.

Κληρικούς εις εκκλησίαν τελούντας, καθώς ήδη ωρίσαμεν, μή εξείναι εις άλλης πόλεως τάττεσθαι εκκλησίαν αλλά στέργειν εκείνην, εν ή λειτουργείν εξ αρχής ηξιώθησαν, εκτός εκείνων, οίτινες απολέσαντες τάς οικείας πατρίδας από ανάγκης, εις άλλην εκκλησίαν μετήλθον. Ει δέ τις επίσκοπος μετά τόν όρον τούτον, άλλω επισκόπω προσήκοντα δέξοιτο κληρικόν, έδοξεν ακοινώνητον είναι καί τόν δεχθέντα, καί τόν δεξάμενον, έως άν ο μεταστάς κληρικός εις τήν ιδίαν επανέλθη εκκλησίαν.
Αποστ. ιε', Α' ιε', ις', Δ' ε', ι', κγ', ΣΤ' ιζ', ιη', Ζ' ιε', Αντιοχ. γ', Καρθαγ. ξγ', ^η', Σαρδικ. ιε', ις'.

Κανών ΚΑ'

Εξεταστέοι οι κατήγοροι επισκόπων, ή κληρικών.


Κληρικούς, ή λαϊκούς, κατηγορούντας επισκόπων, ή κληρικών, απλώς καί αδοκιμάστως μή προσδέχεσθαι εις κατηγορίαν, ει μή πρότερον εξετασθείη αυτών η υπόληψις.
Αποστ. οδ', Β' ς', Καρθαγ. η', κζ', ρλζ', ρλη', ρλθ'.

Κανών ΚΒ'

Περί τού μή διαρπάζειν τούς κληρικούς τήν ουσίαν
τών θνησκόντων επισκόπων.

Μή εξείναι κληρικοίς μετά θάνατον τού ιδίου επισκόπου, διαρπάζειν τά διαφέροντα αυτώ πράγματα, καθώς καί τοίς παραλαμβάνουσιν απηγόρευται ή τούς τούτο ποιούντας, κινδυνεύειν περί τούς ιδίους βαθμούς.
Αποστ. μ', Αντιοχ. κδ', ΣΤ' λε', Καρθ. λ', πθ'.

Κανών ΚΓ'


Περί απομακρύνσεως εκ ΚΠόλεως τών άλλοθεν ακοινωνήτων κληρικών.

Ήλθεν εις τάς ακοάς τής αγίας συνόδου, ως κληρικοί τινες καί μονάζοντες, μηδέν εγκεχειρισμένοι υπό τού ιδίου επισκόπου, έστι δ' ότε καί ακοινώνητοι γενόμενοι παρ' αυτού, καταλαμβάνοντες τήν βασιλεύουσαν Κωνσταντινούπολιν, επί πολύεν αυτή διατρίβουσι, ταραχάς εμποιούντες, καί θορυβούντες τήν εκκλησιαστικήν κατάστασιν, ανατρέπουσί τε οίκους τινών. Ώρισε τοίνυν η αγία σύνοδος, τούς τοιούτους υπομιμνήσκεσθαι μέν πρότερον διά τού εκδίκου τής κατά Κωνσταντινούπολιν αγιωτάτης εκκλησίας επί τώ εξελθείν τής βασιλευούσης πόλεως ει δέ τοίς αυτοίς πράγμασιν  επιμένοιεν αναισχυντούντες, καί άκοντας αυτούς διά τού αυτού εκδίκου εκβάλλεσθαι, καί τούς ιδίους καταλαμβάνειν τόπους. 
Αποστ. ιε', Α' ιε', ις', Δ' ε', ι', κ', ΣΤ' ιζ', ιη', Ζ' ιε', ΣΑντιοχ. γ', Καρθ. ξγ', ^η', Σαρδικ. ιε', ις', ιθ'.


Κανών ΚΔ'


Περί τού μή μεταλλάττεσθαι τά μοναστήρια εις κοσμικά καταλύματα. 

Τά άπαξ καθιερωθέντα μοναστήρια, κατά γνώμην επισκόπου, μένειν εις τό διηνεκές μοναστήρια, καί τά ανήκοντα αυτοίς πράγματα φυλάττεσθαι, καί μηκέτι γίνεσθαι ταύτα κοσμικά καταγώγια τούς δέ συγχωρούντας τούτο γίνεσθαι, υποκείσθαι τοίς εκ τών κανόνων επιτιμίοις.
Δ' δ', ΣΤ' μθ', Ζ' ιβ', ιθ', ΑΒ' α', Κυρίλλου β'. 

Κανών ΚΕ' 

Περί τής εντός τριμήνου πληρώσεως 
τών επισκοπικών θρόνων. 

Επειδή πέρ τινες τών μητροπολιτών, ως περιηχήθημεν, αμελούσι τών εγκεχειρισμένων αυτοίς ποιμνίων, καί αναβάλλονται τάς χειροτονίας τών επισκόπων έδοξε τή αγία συνόδω, εντός τριών μηνών γίνεσθαι τάς χειροτονίας τών επισκόπων, ει μήποτε άρα απαραίτητος ανάγκη παρασκευάσοι επιταθήναι τόν τής αναβολής χρόνον. Ει δέ μή τούτο ποιήσοι, υποκείσθαι αυτόν εκκλησιαστικοίς επιτιμίοις. Τήν μέν τοι πρόσοδον τής χηρευούσης εκκλησίας, σώαν παρά τώ οικονόμω τής αυτής εκκλησίας φυλάττεσθαι. 
Αποστ. νη', ΣΤ' ιθ', ΑΒ ις', Καρθ. οθ', πβ', πς', ρλα', ρλβ', ρλγ', Πετρ. ι'.

Κανών ΚΣΤ' 

Περί οικονόμων 

Επειδή έν τισιν εκκλησίαις , ως περιηχήθημεν, δίχα οικονόμων οι επίσκοποι τά εκκλησιαστικά χειρίζουσι πράγματα, έδοξε πάσαν εκκλησίαν επίσκοπον έχουσαν, καί οικονόμον έχειν εκ τού ιδίου κλήρου, οικονομούντα τά εκκλησιαστικά κατά γνώμην τού ιδίου επισκόπου ώστε μή αμάρτυρον είναι τήν οικονομίαν τής εκκλησίας, καί εκ τούτου σκορπίζεσθαι τά αυτής πράγματα, καί λοιδορίαν τή ιερωσύνη προστρίβεσθαι ει δέ μή τούτο ποιήσοι, υποκείσθαι  αυτόν τοίς θείοις κανόσιν. 
Αποστ. λη', λθ', μα', Ζ' ια', ιβ', Αντιοχ. κδ', κε', ΑΒ' ζ', Καρθαγ. λδ', μα', Γάγγρ. ζ', Αγκύρ. ιε', Θεοφίλ. ι', Κυρίλλ. β'. 

Κανών ΚΖ' 

Περί αρπαζόντων γυναίκας.

Τούς αρπάζοντας γυναίκας επ' ονόματι συνοικεσίου, ή συμπράττοντας, ή συναιρομένους τοίς αρπάζουσιν, ώρισεν η αγία σύνοδος, ει μέν κληρικοί είεν, εκπίπτειν τού ιδίου βαθμού ει δέ λαϊκοί, αναθεματίζεσθαι. 
ΣΤ' ^β', Αγκύρ. ια', Βασιλ. κβ', λ', λη', μβ', νγ'. 

Κανών ΚΗ' 

Περί τών τού ΚΠόλεως προνομίων. 

Πανταχού τοίς τών αγίων Πατέρων όροις επόμενοι, καί τόν αρτίως αναγνωσθέντα κανόνα τών εκατόν πεντήκοντα θεοφιλεστάτων επισκόπων, τών συναχθέντων επί τού τής ευσεβούς μνήμης Μεγάλου Θεοδοσίου, τού γενομένου βασιλέως εν τή βασιλίδι Κωνσταντινουπόλεως Νέα Ρώμη, γνωρίζοντες, τά αυτά καί ημείς ορίζομέν τε καί ψηφιζόμεθα περί τών πρεσβείων τής αγιωτάτης εκκλησίας τής αυτής Κωνσταντινουπόλεως Νέας Ρώμης καί γάρ τώ θρόνω τής πρεσβυτέρας Ρώμης, διά τό βασιλεύειν τήν πόλιν εκείνην, οι Πατέρες εικότως αποδεδώκασι τά πρεσβεία. Καί τώ αυτώ σκοπώ κινούμενοι οι εκατόν πεντήκοντα θεοφιλέστατοι επίσκοποι, τά ίσα πρεσβεία απένειμαν τώ τής Νέας Ρώμης αγιωτάτω θρόνω, ευλόγως κρίναντες, τήν βασιλεία καί συγκλήτω τιμηθείσαν πόλιν, καί τών ίσων απολαύουσαν πρεσβείων τή πρεσβυτέρα βασιλίδι Ρώμη, καί εν τοίς εκκλησιαστικοίς ως εκείνην υπάρχουσαν. Καί ώστε τούς τής Ποντικής, καί τής Ασιανής, καί τής Θρακικής διοικήσεως μητροπολίτας μόνους, έτι δέ καί τούς εν τοίς βαρβαρικοίς επισκόπους τών προειρημένωνδιοικήσεων χειροτονείσθαι υπό τού προειρημένου αγιωτάτου θρόνου τής κατά Κωνσταντινούπολιν αγιωτάτης εκκλησίας δηλαδή εκάστου μητροπολίτου τών προειρημένων διοικήσεων μετά τών τής επαρχίας επισκόπων χειροτονούντος τούς τής επαρχίας επισκόπους, καθώς τοίς θείοις κανόσι διηγόρευται χειροτονείσθαι δέ, καθώς είρηται τούς μητροπολίτας τών προειρημένων διοικήσεων παρά τού Κωνσταντινουπόλεως αρχιεπισκόπου, , ψηφισμάτων συμφώνων κατά τό έθος γινομένων, καί επ' αυτόν αναφερομένων. 
Αποστ. λδ', Β' γ', ΣΤ' λς'. 

Κανών ΚΘ' 

Οι επίσκοποι ουχ υποβιβάζονται εις πρεσβυτέρους.

Επίσκοπον εις πρεσβυτέρου βαθμόν φέρειν, ιεροσυλία εστίν. Ει δέ αιτία τις δικαία εκείνους από τής πράξεως τής επισκοπής αποκινεί, ουδέ πρεσβυτέρου τόπον κατέχειν οφείλουσιν. Ει δέ εκτός τινος εγκλήματος απεκινήθησαν τού αξιώματος, πρός τήν τής επισκοπής αξίαν επαναστρέψουσιν. Ανατόλιος ο ευλαβέστατος αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, είπεν Ούτοι οι λεγόμενοι από τής επισκοπικής αξίας εις τήν τού πρεσβυτέρου τάξιν κατεληλυθέναι, ει μέν υπό ευλόγων τινών αιτιών καταδικάζονται, εικότως ουδέ τής πρεσβυτέρου εντόςάξιοι τυγχάνουσιν είναι τιμής ει δέ δίχα τινός αιτίας ευλόγου εις τόν ήττονα κατεβιβάσθησαν βαθμόν, δίκαιοι τυγχάνουσιν, εί γε ανεύθυνοι φανείεν, τήν τής επισκοπής επαναλαβείν αξίαν τε καί ιερωσύνην. 

Κανών Λ' 

Περί τών εν τή συνόδω μή υπογραφόντων
Αιγυπτίων επισκόπων. 

Επειδή οι ευλαβέστατοι επίσκοποι τής Αιγύπτου, ουχ ως μαχόμενοι τή καθολική πίστει, υπογράψαι τή επιστολή τού οσιωτάτου αρχιεπισκόπου Λέοντος επί τού παρόντος ανεβάλοντο, αλλά φάσκοντες, έθος είναι εν τή Αιγυπτιακή διοικήσει παρά γνώμην καί διατύπωσιν τού αρχιεπισκόπου μηδέν τοιούτο ποιείν καί αξιούσιν εκδοθήναι αυτοίς άχρι τής χειροτονίας τού εσομένου τής τών Αλεξανδρέων μεγαλουπόλεως επισκόπου εύλογον ημίν εφάνη καί φιλάνθρωπον, ώστε αυτοίς μένουσιν επί τού οικείου σχήματος εν τή βασιλευούση πόλει, ένδοσιν παρασχεθήναι, άχρις άν χειροτονηθή ο αρχιεπίσκοπος τής Αλεξανδρέων μεγαλοπόλεως. Όθεν μένοντες επί τού οικείου σχήματος, ή εγγύας παρέξουσιν, ει τούτο αυτοίς δυνατόν, ή εξωμοσία καταπιστευθήσονται. 
Αποστολ. κ', λδ'.

Η Γ' ΟΙΚ. ΣΥΝΟΔΟΣ

Κανών Α'


Περί Κελεστίου καί τών αυτού οπαδών.

Επειδή εχρήν καί τούς απολειφθέντας τής αγίας συνόδου, καί μείναντας κατά χώραν ή πόλιν, διά τινα αιτίαν, ή εκκλησιαστικήν, ή σωματικήν, μή αγνοήσαι τά εν αυτή τετυπωμένα, γνωρίζομεν τή υμετέρα αγιότητι καί αγάπη, ότι περ, εί τις  μητροπολίτης τής επαρχίας, αποστατήσας τής αγίας καί οικουμενικής συνόδου, προσέθετο τώ τής αποστασίας συνεδρίω, ή μετά τούτο προσρεθείη, ή τά Κελεστίνου εφρόνησεν, ή φρονήσει, ούτος κατά τών τής επαρχίας επισκόπων διαπράττεσθαί τι ουδαμώς δύναται, πάσης εκκλησιαστικής κοινωνίας εντεύθεν ήδη υπό τής συνόδου εκβεβλημένος, καί ανενέργητος υπάρχων. Αλλά καί αυτοίς τοίς επαρχίας επισκόποις, καί τοίς πέριξ μητροπολίταις, τοίς τά τής ορθοδοξίας φρονούσιν, υποκείσεται εις τό πάντη καί τού βαθμού τής επισκοπής εκβληθήναι. 

Κανών Β'


Περί αποστατών επισκόπων. 

Ει δέ τινες επαρχιώται επίσκοποι απελείφθησαν τής αγίας συνόδου, καί τή αποστασία προσετέθησαν, ή προστεθήναι πειραθείεν, ή καί υπογράψαντες τή Νεστορίου καθαιρέσει, επαλινδρόμησαν πρός τό τής αποστασίας συνέδριον τούτους πάντη κατά τό δόξαν τή αγία συνόδω αλλοτρίους είναι τής ιερωσύνης, καί τού βαθμού εκπίπτειν.

Κανών Γ' 


Περί αποκαταστάσεως τών υπό Νεστορίου καθαιρεθέντων.

Ει δέ τινες τών εν εκάστη πόλει, ή χώρα κληρικών, υπό Νεστορίου, καί τών σύν αυτώ όντων, τής ιερωσύνης εκωλύθησαν διά τό ορθώς φρονείν, εδικαιώσαμεν καί τούτους τόν ίδιον απολαβείν βαθμόν. Κοινώς δέ τούς τή ορθοδόξω καί οικουμενική συνόδω συμφρονούντας κληρικούς, κελεύομεν τοίς αποστατήσασιν, ή αφισταμένοις επισκόποις, μηδ' όλως υποκείσθαι κατά μηδένα τρόπον. 

Κανών Δ' 


Περί νεστοριανών καί κελεστιανών κληρικών.

Ει δέ τινες αποστατήσαιεν τών κληρικών, καί τολμήσαιεν ή κατ' ιδίαν, ή δημοσία, τά Νεστορίου, ή τά Κελεστίου φρονήσαι, καί τούτους καθηρημένους υπό τής αγίας συνόδου δεδικαίωται. 

Κανών Ε' 


Περί τών υπό Νεστορίου αποκατασταθέντων κληρικών.

Όσοι δέ επί ατόποις πράξεσι κατεκρίθησαν υπό τής αγίας συνόδου, ή υπό τών οικείων επισκόπων, καί τούτοις ακανονίστως, κατά τήν εν άπασιν αδιαφορίαν αυτού, ο Νεστόριος, καί οι τά αυτού φρονούντες, αποδούναι επειράθησαν, ή πειραθείεν, κοινωνίαν, ή βαθμόν ανωφελήτους είναι καί μένειν ουδέν ήττον καθηρημένους εδικαιώσαμεν. 

Κανών ΣΤ' 


Περί τών προσβαλλόντων τό κύρος 
τής εν Εφέσω Συνόδου.

Ομοίως δέ καί εί τινες βουληθείεν, τά περί εκάστου πεπραγμένα εν τή αγία συνόδω, τή εν Εφέσω, οιωδήποτε τρόπω παρασαλεύειν, η αγία σύνοδος ώρισεν, ει μέν επίσκοποι είεν, ή κληρικοί, τού οικείου παντελώς αποπίπτειν βαθμού ει δέ λαϊκοί, ακοινωνήτους υπάρχειν. 
Καρθ. ^δ'.

Κανών Ζ' 


Περί τών εναλλασσόντων 
τήν τής εν Νικαία συνόδου πίστιν. 

Τούτων αναγνωσθέντων, ώρισεν η αγία σύνοδος, ετέραν πίστιν μηδενί εξείναι προφέρειν, ήγουν συγγράφειν, ή συντιθέναι, παρά τήν ορισθείσαν παρά τών αγίων Πατέρων, τών εν τή Νικαέων συναχθέντων πόλει, σύν αγίω Πνεύματι. Τούς δέ τολμώντας ή συντιθέναι πίστιν ετέραν, ήγουν προσκομίζειν, ή προφέρειν τοίς θέλουσιν επιστρέφειν εις επίγνωσιν τής αληθείας, ή εξ ελληνισμού, ή εξ ιουδαϊσμού, ήγουν εξ αιρέσεως οιασδηποτούν τούτους, ει μέν είεν επίσκοποι, ή κληρικοί, αλλοτρίους είναι τούς επισκόπους τής επισκοπής, καί τούς κληρικούς τού κλήρου ει δέ λαϊκοί είεν αναθεματίζεσθαι. Κατά τόν ίσον δέ τρόπον, ει φωραθείεν τινες, είτε επίσκοποι, είτε κληρικοί, είτε λαΪκοί, ή φρονούντες, ή διδάσκοντες τά εν τή προκομισθείση εκθέσει παρά Χαρισίου τού προσβευτέρου, περί τής ενανθρωπήσεως τού μονογενούς Υιού τού Θεού, ήγουν τά μιαρά καί διεστραμμένα τού Νεστορίου δόγματα, ά καί υποτέτακται, υποκείσθωσαν τή αποφάσει τής αγίας ταύτης καί οικουμενικής συνόδου ώστε δηλονότι, τόν μέν επίσκοπον, απαλλοτριούσθαι τής επισκοπής, καί είναι καθηρημένον τόν δέ κληρικόν, ομοίως εκπίπτειν τού κλήρου ει δέ λαϊκός τις είη, καί ούτος αναθεματιζέσθω, καθά προείρηται.

Κανών Η' 


Οι Κύπριοι δι' εαυτών ποιούνται τάς χειροτονίας.

Πράγμα παρά τούς εκκλησιαστικούς θεσμούς καί τούς κανόνας τών αγίων Αποστόλων καινοτομούμενον, καί τής πάντων ελευθερίας απτόμενον, προσήγγειλεν ο θεοφιλέστατος συνεπίσκοπος Ρηγίνος, καί οι σύν αυτώ θεοφιλέστατοι επίσκοποι τής Κυπρίων επαρχίας, ζήνων καί Ευάγριος. Όθεν, επειδή τά κοινά πάθη μείζονος δείται τής θεραπείας, ως καί μείζονα τήν βλάβην φέροντα, καί μάλιστα, ει μηδέ έθος αρχαίον παρηκολούθησεν, ώστε τόν επίσκοπον τής Αντιοχέων πόλεως τάς εν Κύπρω ποιείσθαι χειροτονίας, καθά διά τών λιβέλλων καί τών οικείων φωνών εδίδαξαν οι ευλαβέστατοι άνδρες, οι τήν πρόοδον τή αγία συνόδω ποιησάμενοι, έξουσι τό ανεπηρέαστον καί αβίαστον οι τών αγίων εκκλησιών, τών κατά τήν Κύπρον, προεστώτες, κατά τούς κανόνας τών οσίων Πατέρων, καί τήν αρχαίαν συνήθειαν, δι' εαυτών τάς χειροτονίας τών ευλαβεστάτων επισκόπων ποιούμενοι τό δέ αυτό καί επί τών άλλων διοικήσεων, καί τών απανταχού επαρχιών παραφυλαχθήσεται ώστε μηδένα τών θεοφιλεστάτων επισκόπων επαρχίαν ετέραν, ουκ ούσαν άνωθεν καί εξ αρχής υπό τήν αυτού, ή γούν τών πρό αυτού χείρα καταλαμβάνειν αλλ' ει καί τις κατάλαβε, καί υφ' εαυτόν πεποίηται, βιασάμενος, ταύτην αποδιδόναι ίνα μή τών Πατέρων οι κανόνες παραβαίνονται, μηδέ εν ιερουργίαις προσχήματι, εξουσίας τύφος κοσμικής περεισδύηται, μηδέ λάθωμεν τήν ελευθερίαν κατά μικρόν απολέσαντες, ήν ημίν εδωρήσατο τώ ιδίω αίματι ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, ο πάντων ανθρώπων ελευθερωτής. Έδοξε τοίνυν τή αγία καί οικουμενική συνόδω, σώζεσθαι εκάστη επαρχία καθαρά καί αβίαστα τά αυτή προσόντα δίκαια εξ αρχής καί άνωθεν, κατά τό πάλαι κρατήσαν έθος, άδειαν έχοντος εκάστου μητροπολίτου τά ίσα τών πεπραγμένων πρός τό οικείον ασφαλές εκλαβείν. Ει δέ τις μαχόμενον τύπον τοίς νύν ωρισμένοις προκομίσοι, άκυρον τούτο είναι έδοξε τή αγία πάση οικουμενική συνόδω. 
Αποστ. λδ', λε', Α' ς', ζ', Β' β', ΣΤ' κ', λς', λθ', Αντ. θ', ιγ', κβ', Σαρδ. γ', ια', ιβ'. 

ΕΠΙΣΤΟΛΗ 


Τής αυτής αγίας καί οικουμενικής τρίτης συνόδου, 
πρός τήν Παμφυλία ευαγή σύνοδον, περί Ευσταθίου,
τού γενομέμου αυτών μητροπολίτου. 


Περί παραιτήσεως καί εκπτώσεως επισκόπων. 

Μετά βουλής πάντα ποίει, τής θεοπνεύστου λεγούσης γραφής, χρή δή μάλιστα τούς ιεράσθαι λαχόντας μετά πάσης ακριβείας τήν εφ' άπασι τοίς πρακτέοις ποιείσθαι διάσκεψιν. Διαβιούν γάρ ούτως εθέλουσιν, εν καλώ τής ελπίδος κείσθαί τε τά κατ' αυτούς, καί οίον εξ ουρίας, εν τοίς κατ' ευχήν αποφέρεσθαι συμβαίνει καί πολύ τό γε εικός ο λόγος έχει. Αλλ' οίδεν, έσθ' ότε, δριμεία καί αφόρητος λύπη, κατασκήψασα νού, καταθολώσαι τε δεινώς αυτόν, καί τής τών δεόντων αποκομίσαι θήρας, αναπείσαι τε τό πεφυκός αδικείν, ώς τι τών ονησιφόρων ιδείν. Τοιούτόν τι πεπονθότα τεθεάμεθα τόν ευλαβέστατον, καί θεοσεβέστατον επίσκοπον Ευστάθιον. Κεχειροτόνηται μέν γάρ, ως μεμαρτύρηται, κανονικώς τεθορυβημένος δέ, ώς φησι, παρά τινων, καί αδοκήτοις περιστάσεσιν εμβεβηκώς, είτα εκ πολλής άγαν απραγμοσύνης, απειρικώς τήν αντίστασιν τών επενηνεγμένων αυτώ φροντίδων, καί περ διακρούεσθαι τάς παρά τών επιφυομένων αυτώ δυσφημίας δυνάμενος, παραιτήσεως, ουκ ίσμεν όπως, προσεκόμισε βιβλίον. Έδει γάρ, ως άπαξ εγκεχειρισμένον ιερατικήν φροντίδα, ταύτης έχεσθαι μετ' ευρωστίας πνευματικής, καί οίον ανταποδύεσθαι τοίς πόνοις, καί ιδρώτα τόν έμμισθον εθελοντί υπομείναι. Επειδή δέ άπαξ ολιγόρως έχοντα παρέδειξεν εαυτόν, τούτο παθών εξ απραγμοσύνης μάλλον, ή όκνου, καί ραθυμίας, κεχειροτόνηκεν αναγκαίως η υμετέρα θεοσέβεια τόν ευλαβέστατον καί θεοσεβέστατον αδελφόν ημών καί συνεπίσκοπον Θεόδωρον, φροντιούντα τής εκκλησίας ου γάρ ήν ακόλουθον χηρεύειν αυτήν, καί επιστάτου δίχα διατελείν τού Σωτήρος τά ποίμνια. Επειδή δέ προσήλθε κλαίων, ου περί τής πόλεως, ουδέ τής εκκλησίας φιλονεικών τώ μνημονευθέντι θεοσεβεστάτω επισκόπω Θεοδώρω, εξαιτών δέ τέως τήν τού επισκόπου τιμήν, καί κλήσιν, συνηλγήσαμεν άπαντες τώ πρεσβύτη, καί κοινόν είναι λογισάμενοι τό αυτού δάκρυον, εσπεύδομεν μαθείν, ει καθαίρεσιν έννομον υπομεμήνηκεν ο μνημονευθείς, ή γούν επί τισι τών ατόπων ελήλεγκται παρά τινων καταφλυαρησάντων αυτού τής υπολήψεως. Καί δή εμάθομεν πεπράχθαι μέν τοιούτον ουδέν, γενέσθαι δέ μάλλον τώ μνημονευθέντι αντί εγκλήματος τήν παραίτησιν. Όθεν ουδέ τή υμετέρα θεοσεβεία εμεμψάμεθα, χειροτονησάση δεόντως εις τόν αυτού τόπον τόν μνημονευθέντα ευλαβέστατον επίσκοπον Θεόδωρον. Επειδή δέ τή απραγμοσύνη τού ανδρός ου σφόδρα φιλονεικείν ακόλουθον, έδει δέ μάλλον ελεήσαι πρεσβύτην, έξω καί πόλεως τής ενεγκούσης αυτόν, καί πατρώων ενδιαιτημάτων εν μακροίς ούτω γεγονότα χρόνοις, εδικαιώσαμεν, καί ωρίσαμεν, δίχα πάσης αντιλογίας, έχειν αυτόν τό τε τής επισκοπής όνομα, καί τήν τιμήν, καί τήν κοινωνίαν. Ούτω μέντοι, ώστε μή χειροτονείν αυτόν, μήτε τήν εκκλησίαν καταλαβόντα ιερουργείν εξ ιδίας αυθεντίας αλλ' ή άρα συμπαραλαμβανόμενον, είτουν επιτρεπόμενον, ει τύχοι, παρά αδελφού, καί συνεπισκόπου, κατά διάθεσιν, καί αγάπην τήν εν Χριστώ. Ει δέ τι βουλεύσησθε χρηστότερον επ' αυτώ, ή νύν, ή εις τό μετά ταύτα, αρέσει καί τούτο τή αγία συνόδω.
ΑΒ' ις', Πετρ. ι', Κυρίλλ. β', γ'.

Β' Οικ. Σύνοδος

Κανών Α'

Φυλακτέον τής εν Νικαία Συνόδου τήν πίστιν.


Ώρισαν οι εν Κωνσταντινουπόλει συνελθόντες άγιοι Πατέρες, μή αθετείσθαι τήν πίστιν τών Πατέρων τών τριακοσίων δέκα οκτώ, τών εν Νικαία τής Βιθυνίας συνελθόντων αλλά μένειν εκείνην κυρίαν, καί αναθεματισθήναι πάσαν αίρεσιν καί ειδικώς τήν τών Ευνομιανών, είτ' ούν Ευδοξιανών, καί τήν Ημιαρείων, είτ' ούν Πνευματομάχων, καί τήν τών Σαβελλιανών, καί τήν τών Μαρκελλιανών, καί τήν τών Φωτεινιανών, καί τήν τών Απολλιναριστών.
Β' ε', ΣΤ' α', Καρθαγ. β'.

Κανών Β'

Τόν επίσκοπον μή επιέναι άκλητον εις άλλην παροικίαν.

Τούς υπέρ διοίκησιν επισκόπους ταίς υπερορίοις εκκλησίαις μή επιέναι, μηδέ συγχέειν τάς εκκλησίας αλλά κατά τούς κανόνας, τόν μέν Αλεξανδρείας επίσκοπον, τά εν Αιγύπτω μόνον οικονομείν τούς δέ τής Ανατολής επισκόπους, τήν Ανατολήν μόνην διοικείν φυλαττομένων τών εν τοίς κανόσι τοίς κατά Νίκαιαν πρεσβείων τή Αντιοχέων Εκκλησία καί τούς τής Ασιανής διοικήσεως επισκόπους, τά κατά τήν Ασιανήν μόνον διοικείν καί τούς τής Ποντικής, τά τής Ποντικής μόνον καί τούς τής Θράκης τά τής Θρακικής μόνον οικονομείν. Ακλήτους δέ επισκόπους υπέρ διοίκησιν μή επιβαίνειν επί χειροτονία, ή τισιν άλλαις οικονομίαις εκκλησιαστικαίς. Φυλαττομένου δέ τού προγεγραμμένου περί τών διοικήσεων κανόνος, εύδηλον ως τά καθ' εκάστην επαρχίαν η τής επαρχίας σύνοδος διοικήσει, κατά τά εν Νικαία ωρισμένα. Τάς δέ εν τοίς βαρβαρικοίς έθνεσι τού Θεού εκκλησίας, οικονομείσθαι χρή κατά τήν κρατήσασαν συνήθειαν τών Πατέρων. 
Αποστολ. ιδ', λδ', λε', Α' ς', ζ', Γ' η', Δ' κη', Στ' κ', λθ', Αντιοχ. θ', Σαρδ. γ', ια', ιβ'.

Κανών Γ'

Περί προνομίων τού Κωνσταντινουπόλεως.

Τόν μέν τοι Κωνσταντινουπόλεως επίσκοπον έχειν τά πρεσβεία  τής τιμής μετά τόν τής Ρώμης επίσκοπον, διά τό είναι αυτήν νέαν Ρώμην.
Δ' κη'.

Κανών Δ'

Περί Μαξίμου τού κυνικού φιλοσόφου.

Περί Μαξίμου τού Κυνικού, καί τής κατ' αυτόν αταξίας τής εν Κωνσταντινουπόλει γενομένης ώστε μήτε Μάξιμον επίσκοπον ή γενέσθαι, ή είναι, μήτε τούς παρ' αυτού χειροτονηθέντας, εν οιωδήποτε βαθμώ κλήρου πάντων καί τών περί αυτόν, καί τών παρ' αυτού γενομένων ακυρωθέντων.

Κανών Ε'

Ως δέον αποδεχθήναι τούς Αντιοχείς ομολογούντας.


Περί τού τόμου τών δυτικών, καί τούς εν Αντιοχεία απεδεξάμεθα, τούς μίαν ομολογούντας Πατρός καί Υιού καί Αγίου Πνεύματος Θεότητα.
Β' α', Στ' α', Καρθ. α', β'.

Κανών ΣΤ'

Τίνες άν είεν οι κατηγορούντες επισκόπους. 


Επειδή πολλοί τήν εκκλησιαστικήν ευταξίαν συγχείν καί ανατρέπειν βουλόμενοι, φιλέχθρως καί συκοφαντικώς αιτίας τινάς κατά τών οικονομούντων τάς εκκλησίας ορθοδόξων επισκόπων συμπλάσσουσιν , ουδέν έτερον, ή χραίνειν τάς τών ιερέων υπολήψεις, καί ταραχάς τών ειρηνευόντων λαών κατασκευάζειν επιχειρούντες τούτου ένεκεν ήρεσε τή αγία συνόδω τών εν Κωνσταντινουπόλει συνδραμόντων επισκόπων, μή ανεξετάστως προσίεσθαι τούς κατηγόρους, μηδέ πάσιν επιτρέπειν τάς κατηγορίας ποιείσθαι κατά τών οικονομούντων τάς εκκλησίας, μηδέ μήν πάντας αποκλείειν. Αλλ' ει μέν τις οικείαν τινά μέμψιν, τουτέστιν ιδιωτικήν, επαγάγοι τώ επισκόπω, ως πλεονεκτηθείς, ή άλλο τι παρά τό δίκαιον παρ' αυτού πεπονθώς, επί τών τοιούτων κατηγοριών μή εξετάζεσθαι, μήτε πρόσωπον τού κατηγόρου, μήτε τήν θρησκείαν. Χρή γάρ παντί τρόπω, τό τε συνειδός τού επισκόπου ελεύθερον είναι, καί τόν αδικείσθαι λέγοντα, οίας άν ή θρησκείας, τών δικαίων τυγχάνειν. Ει δέ εκκλησιαστικόν είη τό επιφερόμενον έγκλημα τώ επισκόπω, τότε δοκιμάζεσθαι χρή τών κατηγορούντων τά πρόσωπα ίνα, πρώτον μέν αιρετικοίς μή εξή κατηγορίας κατά τών ορθοδόξων επισκόπων υπέρ εκκλησιαστικών πραγμάτων ποιείσθαι. Αιρετικούς δέ λέγομεν, τούς τε πάλαι τής εκκλησίας αποκηρυχθέντας, καί τούς μετά ταύτα υφ' ημών αναθεματισθέντας πρός δέ τούτοις, καί τούς τήν πίστιν μέν τήν υγιή προσποιουμένους ομολογείν, απισχίσαντας δέ, καί αντισυνάγοντας τοίς κανονικοίς ημών επισκόποις. Έπειτα δέ, καί εί τινες τών από τής εκκλησίας επί αιτίαις τισί προκατεγνωσμένοι είεν καί αποβεβλημένοι, ή ακοινώνητοι, είτε από κλήρου, είτε από λαϊκού τάγματος, μηδέ τούτοις εξείναι κατηγορίν επισκόπου, πρίν άν τό οικείον έγκλημα πρότερον αποδύσωνται. Ομοίως δέ καί τούς υπό κατηγορίαν προλαβούσαν όντας, μή πρότερον είναι δεκτούς εις επισκόπου κατηγορίαν, ή ετέρων κληρικών πρίν άν αθώους εαυτούς τών επαχθέντων αυτοίς αποδείξωσιν εγκλημάτων. Ει μέντοι τινές μήτε αιρετικοί, μήτε ακοινώνητοι είεν, μήτε κατεγνωσμένοι, ή προκατηγορημένοι επί τισι πλημμελήμασι, λέγοιεν δέ έχειν τινά εκκλησιαστικήν κατά τού επισκόπου κατηγορίαν, τούτους κελεύει η αγία σύνοδος, πρώτον μέν επί τών τής επαρχίας πάντων επισκόπων ενίστασθαι τάς κατηγορίας, καί επ' αυτών ελέγχειν τά εγκλήματα τού εν αιτίαις τισίν επισκόπου ει δέ συμβαίη αδυνατήσαι τούς επαρχιώτας πρός διόρθωσιν τών επιφερομένων εγκλημάτων τώ επισκόπω, τότε αυτούς προσιέναι μείζονι συνόδω, τών τής διοικήσεως εκείνης επισκόπων υπέρ τής αιτίας ταύτης συγκαλουμένων καί μή πρότερον ενίστασθαι τήν κατηγορίαν, πρίν ή εγγράφως αυτούς τόν ίσον αυτοίς επιτιμήσασθαι κίνδυνον, είπερ εν τή τών πραγμάτων εξετάσει συκοφαντούντες τόν κατηγορούμενον επίσκοπον ελεγχθείεν. Ει  δέ τις καταφρονήσας τών κατά τά προδηλωθέντα δεδογμένων, τολμήσειεν ή βασιλικάς ενοχλείν ακοάς, ή κοσμικών αρχόντων δικαστήρια, ή οικουμενικήν σύνοδον ταράσσειν, πάντας ατιμάσας τούς τής διοικήσεως επισκόπους, τόν τοιούτον τό παράπαν εις κατηγορίαν μή είναι δεκτόν, ως καθυβρίσαντα τούς κανόνας, καί τήν εκκλησιαστικήν λυμηνάμενον ευταξίαν.
Αποσ. οδ', Δ' θ', ιζ', κα', Καρθ. η', ιβ', ιδ', ιε', ις', κζ', λς', ^ς', ρε', ρλδ', ρλζ', ρλη', ρλθ', Αντιοχ. ιβ', ιδ', ιε', Σαρδ. δ'.

Κανών Ζ'

Περί τού πώς δεκτέον τούς αιρετικούς.


Τούς προστιθεμένους τή ορθοδοξία, καί τή μερίδι τών σωζομένων, από αιρετικών, δεχόμεθα κατά τήν υποτεταγμένην ακολουθίαν, καί συνήθειαν. Αρειανούς μέν, καί Μακεδονιανούς, καί Σαββατιανούς, καί Ναυατιανούς, τούς λέγοντας εαυτούς Καθαρούς καί Αριστερούς, καί τούς Τεσσαρεσκαιδεκατίτας, είτουν Τετραδίτας, καί Απολλιναριστάς, δεχόμεθα διδόντας λιβέλλους, καί αναθεματίζοντας πάσαν αίρεσιν, μή φρονούσαν, ως φρονεί η αγία τού Θεού καθολική καί αποστολική εκκλησία, καί σφραγιζομένους, ήτοι χριομένους, πρώτον τώ αγίω μύρω τό τε μέτωπον, καί τούς οφθαλμούς, καί τάς ρίνας, καί τό στόμα, καί τά ώτα καί σφραγίζοντες αυτούς, λέγομεν Σφραγίς δωρεάς Πνεύματος Αγίου. Ευνομιανούς μέντοι τούς εις μίαν κατάδυσιν βαπτιζομένους, καί Μοντανιστάς, τούς ενταύθα λεγομένους Φρύγας, καί Σαβελλιανούς, τούς υιοπατορίαν διδάσκοντας, καί έτερά τινα καί χαλεπά ποιούντας, καί τάς άλλας πάσας αιρέσεις ( επειδή πολλοί εισιν ενταύθα, μάλιστα οι από τών Γαλατών χώρας ορμώμενοι ), πάντας τούς υπ' αυτών θέλοντας προστίθεσθαι τή ορθοδοξία, ως Έλληνας δεχόμεθα καί τήν πρώτην ημέραν ποιούμεν αυτούς Χριστιανούς, τήν δέ δευτέραν κατηχουμένους είτα τή τρίτη εξορκίζομεν αυτούς, μετά τού εμφυσάν τρίτον εις τό πρόσωπον, καί εις τά ώτα, καί ούτω κατηχούμεν αυτούς, καί ποιούμεν χρονίζειν εις τήν εκκλησίαν, καί ακροάσθαι τών γραφών, καί τότε αυτούς βαπτίζομεν. 
Αποστ. μς', μζ', ξη', Α' η', ιθ', Στ' ^ε', Λαοδ. ζ', η', Καρθ. ξς', Βασιλ. α', ε', μζ'.

Κανών Η'

Αριστηνός. Οι καταδύσει μιά βαπτιζόμενοι Ευνομιανοί, Σεβελλιανοί, καί Φρύγες, ως Έλληνες δεχέσθωσαν. Ούτοι καί βαπτίζονται, καί χρίονται, ότι ως Έλληνες παραδέχονται καί καιρόν ικανόν πρό τού βαπτίσματος κατηχούνται, καί τών θείων γραφών ακροώνται. 

Α' Οικουμενικής Συνόδου

Κανών Α'

Περί τών ευνουχισθέντων, ει κληρούνται.

Εί τις νόσω υπό ιατρών εχειρουργήθη, ή υπό βαρβάρων εξετνήθη, ούτος μενέτω εν τώ κλήρω. Ει δέ τις υγιαίνων εαυτόν εξέτεμε, τούτον καί εν τώ κλήρω εξεταζόμενον, πεπαύσθαι προσήκει καί εκ τού δεύρο, μηδένα τών τοιούτων χρήναι προάγεσθαι. Ώσπερ δέ τούτο πρόδηλον, ότι περί τών επιτηδευόντων τό πράγμα, καί τολμώντων εαυτούς εκτέμνειν είρηται ούτως, εί τινες υπό βαρβάρων, ή δεσποτών ευνουχίσθησαν, ευρίσκοιντο δέ άλλως άξιοι τούς τοιούτους εις κλήρον προσίεται ο κανών. Αποστ. κα', κβ', κγ', κδ', τής ΑΒ' η'.

Κανών Β'

Μή κληρούσθαι άμα τώ βαπτίσματι

Επειδή πολλά, ήτοι υπό ανάγκης, ή άλλως επειγομένων τών ανθρώπων, εγένετο παρά τόν κανόνα τόν εκκλησιαστικόν, ώστε ανθρώπους από εθνικού βίου άρτι προσελθόντας τή πίστει, καί εν ολίγω χρόνω κατηχηθέντας, ευθύς επί τό πνευματικόν λουτρόν άγειν, καί άμα τώ βαπτισθήναι προάγειν εις επισκοπήν, ή εις πρεσβυτέριον, καλώς έδοξεν έχειν, τού λοιπού μηδέν τοιούτο γίνεσθαι καί γάρ καί χρόνου δεί τώ κατηχουμένω, καί μετά τό βάπτισμα, δοκιμασίας πλείονος. Σαφές γάρ τό αποστολικόν γράμμα, τό λέγον Μή νεόφυτον, ίνα μή τυφωθείς εις κρίμα εμπέση, καί παγίδα τού διαβόλου. Ει δέ, προϊόντος τού χρόνου, ψυχικόν τι αμάρτημα ευρεθείη περί τό πρόσωπον, καί ελέγχοιτο υπό δύο, ή τριών, μαρτύρων, πεπαύσθω ο τοιούτος τού κλήρου. Ο δέ παρά ταύτα ποιών, ως υπεναντία τή μεγάλη συνόδω θρασυνόμενος, αυτός κινδυνεύσει περί τόν κλήρον.

Αποστ. π', τής ΑΒ' ιζ', Σαρδικ. ι', Λαοδ. γ', Κυρίλλ. δ'.

Κανών Γ'

Μή έχειν τούς κληρικούς συνεισάκτους.

Απηγόρευσε καθόλου η μεγάλη σύνοδος, μήτε επισκόπω, μήτε πρεσβυτέρω, μήτε διακόνω, μήτε όλως τινί τών εν κλήρω εξείναι συνείσακτον έχειν, πλήν ει μή άρα μητέρα, ή αδελφήν, ή θείαν, ή ά μόνα πρόσωπα πάσαν υποψίαν διαπέφευγεν.

ΣΤ' ε', Ζ' ιη', κβ', Αγκύρ. ιθ', Καρθαγ. με', Βασιλ. πη'.

Κανών Δ'

Υπό πόσων καθίστασθαι τόν επίσκοπον.

Επίσκοπον προσήκει μάλιστα μέν υπό πάντων τών εν τή επαρχία καθίστασθαι ει δέ δυσχερές είη τό τοιούτο, ή διά κατεπείγουσαν ανάγκην, ή διά μήκος οδού, εξ άπαντος τρείς επί τό αυτό συναγομένους συμψήφων γινομένων καί τών απόντων, καί συντιθεμένων διά γραμμάτων, τότε τήν χειροτονίαν ποιείσθαι τό δέ κύρος τών γινομένων δίδοσθαι καθ' εκάστην επαρχίαν τώ μητροπολίτη.

Αποστ.α', Ζ' γ', Αντιοχ. ιθ', Σαρδικ. ς' Λαοδικ ιβ', Καρθαγ. ιγ', νη', νθ'.

Κανών Ε'

Περί τών ακοινωνήτων καί τού χρόνου

τών επαρχιακών συνόδων.

Περί τών ακοινωνήτων γεγονότων, είτε τών εν κλήρω, είτε τών εν λαϊκώ τάγματι, υπό τών καθ' εκάστην επαρχίαν επισκόπων, κρατείτω η γνώμη, κατά τόν κανόνα τόν διαγορεύοντα, τούς υφ' ετέρων αποβληθέντας υφ' ετέρων μή προσίεσθαι. Εξεταζέσθω δέ, μή μικροψυχία, ή φιλονεικία, ή τινι τοιαύτη αηδία τού επισκόπου, αποσυνάγωγοι γεγένηνται. Ίνα ούν τούτο τήν πρέπουσαν εξέτασιν λαμβάνοι, καλώς έχειν έδοξεν, εκάστου ενιαυτού, καθ' εκάστην επαρχίαν δίς τού έτους συνόδους γίνεσθαι ίνα κοινή πάντων τών επισκόπων τής επαρχίας επί τό αυτό συναγομένων, τά τοιαύτα ζητήματα εξετάζηται, καί ούτως οι ομολογουμένως προσκεκρουκότες τώ επισκόπω, κατά λόγον ακοινώνητοι παρά πάσιν είναι δόξωσι, μέχρις άν τώ κοινώ τών επισκόπων δόξη τήν φιλανθρωποτέραν υπέρ αυτών εκθέσαι ψήφον. Αι δέ σύνοδοι γινέσθωσαν, μία μέν πρό τής Τεσσαρακοστής, ίνα πάσης μικροψυχίας αναιρουμένης, τό δώρον καθαρόν προσφέρηται τώ Θεώ δευτέρα δέ περί τόν τού μετοπώρου καιρόν.

Αποστ. ιβ', ιγ', λβ', Δ' ιθ, ΣΤ' η', Αντιοχ. ς', Σαρδ. ιδ', Καρθαγ. κς', λζ', ρις' ρμα'.

Κανών ΣΤ'

Περί τής τών μητροπολιτών τάξεως.

Τά αρχαία έθη κρατείτω, τά εν Αιγύπτω, καί Λιβύη καί Πενταπόλει, ώστε τόν Αλεξανδρεία επίσκοπον πάντων τούτων έχειν τήν εξουσίαν επειδή καί τώ εν Ρώμη επισκόπω τούτο σύνηθές εστιν. Ομοίως δέ καί κατά τήν Αντιόχειαν, καί εν ταίς άλλαις επαρχίαις, τά πρεσβεία σώζεσθαι ταίς Εκκλησίαις. Καθόλου δέ πρόδηλον εκείνο ότι, εί τις χωρίς γνώμης τού μητροπολίτου γένοιτο επίσκοπος, τόν τοιούτον η μεγάλη σύνοδος ώρισε μή δείν είναι επίσκοπον. Εάν μέντοι τή κοινή πάντων ψήφω, ευλόγω ούση, καί κατά κανόνα εκκλησιαστικόν, δύο, ή τρείς δι' οικείαν φιλονεικίαν αντιλέγωσι, κρατείτω η τών πλειόνων ψήφος.

Αποστ. λδ', Β' β', γ', Γ' η', Δ' κη', ΣΤ' κ', λς', Αντιοχ. ιθ', Καρθαγ. ιγ', λς'.

Κανών Ζ'

Περί τής τιμής τού Ιεροσολύμων.

Επειδή συνήθεια κεκράτηκε, καί παράδοσις αρχαία, ώστε τόν εν Αιλία επίσκοπον τιμάσθαι εχέτω τήν ακολουθίαν τής τιμής τή μητροπόλει σωζομένου τού οικείου αξιώματος.

Αποστ. λδ', Β' β', γ', Γ' η', Δ' κη', ΣΤ' λς', Αντιοχ. ιθ'. 

Κανών Η'

Περί τών επιστρεφόντων Καθαρών.

Περί τών ονομαζόντων μέν εαυτούς Καθαρούς ποτε, προσερχομένων δέ τή καθολική καί αποστολική εκκλησία, έδοξε τή αγία καί μεγάλη συνόδω, ώστε χειροθετουμένους αυτούς, μένειν ούτως εν τώ κλήρω. Πρό πάντων δέ τούτο ομολογήσαι αυτούς εγγράφως προσήκει, ότι συνθήσονται καί ακολουθήσουσι τοίς τής καθολικής καί αποστολικής εκκλησίας δόγμασι τουτέστι καί διγάμοις κοινωνείν, καί τοίς εν τώ διωγμώ παραπεπτωκόσιν, εφ' ών καί ο χρόνος τέτακται, καί καιρός ώρισται ώστε αυτούς ακολουθείν εν πάσι τοίς δόγμασι τής καθολικής εκκλησίας. Ένθα μέν ούν πάντες, είτε εν κώμαις, είτε εν πόλεσιν, αυτοί μόνοι ευρίσκοιντο χειροτονηθέντες, οι ευρισκόμενοι εν τώ κλήρω, έσονται εν τώ αυτώ σχήματι. Ει δέ τού τής καθολικής εκκλησίας επισκόπου, ή πρεσβυτέρου όντος, προσέρχονταί τινες, πρόδηλον, ως ο μέν επίσκοπος τής εκκλησίας έξει τό αξίωμα τού επισκόπου ο δέ ονομαζόμενος παρά τοίς λεγομένοις Καθαροίς επίσκοπος, τήν τού πρεσβυτέρου τιμήν έξει πλήν ει μή άρα δοκοίη τώ επισκόπω, τής τιμής τού ονόματος αυτόν μετέχειν. Ει δέ τούτο αυτώ μή αρέσκοι, επινοήσει τόπον ή χωρεπισκόπου, ή πρεσβυτέρου, υπέρ τού εν τώ κλήρω όλως δοκείν είναι ίνα μή εν τή πόλει δύο επίσκοποι ώσιν. 

Αποστ. μς', μζ', μη', Β' ζ', ΣΤ'  ^ε', Λαοδ. ς', ζ', η', Καρθαγ. ξς', Αγκύρ. ιγ', Νεοκαισαρ. ιδ', Αντιοχ. η', ι', Βασιλ. α', μζ', Θεοφιλ. ιβ'. 

Κανών Θ'

Περί τών ανεξετάστως χειροτονουμένων πρεσβυτέρων. 

Εί τινες ανεξετάστως προήχθησαν πρεσβύτεροι, ανακρινόμενοι ωμολόγησαν τά αματρήματα αυτοίς, καί, ομολογησάντων αυτών, παρά κανόνα κινούμενοι οι άνθρωποι τοίς τοιούτοις χείρα επιτεθείκασι, τούτους ο κανών ου προσίεται τό γάρ ανεπίληπτον εκδικεί η καθολική εκκλησία.

Αποστολ. κε', ξα', Στ', δ', Νεοκαισ. α', θ', ι', Θεοφιλ. γ', ε', ς', Βασιλ. γ', ο'.

Κανών Ι'

Περί χειροτονίας παραπεπτωκότων.

Όσοι προεχειρίσθησαν τών παραπεπτωκότων, κατ' άγνοιαν, ή καί προειδότων τών προχειρισαμένων, τούτο ου προκρίνει τώ κανόνι τώ εκκλησιαστικώ γνωσθέντες γάρ, καθαιρούνται.

Αποστ. ξβ', Αγκύρ. α', β', ιβ', Πέτρ. ι'.

Κανών ΙΑ'

Περί τού πώς μετανοητέον τούς εκουσίως παρεπεπτωκότας.

Περί τών παραβάντων χωρίς ανάγκης, ή χωρίς αφαιρέσεως υπαρχόντων, ή χωρίς κινδύνου, ή τινος τοιούτου, ό γέγονεν επί τής τυραννίδος Λικινίου, έδοξε τή συνόδω, ει καί ανάξιοι ήσαν φιλανθρωπίας, όμως χρηστεύσασθαι εις αυτούς. Όσοι ούν γνησίως μεταμέλονται, τρία έτη εν ακροωμένοις ποιήσουσιν, ως πιστοί, καί επτά έτη υποπεσούνται δύω δέ έτη χωρίς προσφοράς κοινωνήσουσι τώ λαώ τών προσευχών.

ΣΤ' ^δ', Αγκύρ. ς', Πέτρ. γ', Βασιλ. ογ', πα', Νύσσ. β'. 

Κανών ΙΒ'

Περί τών λειποστρατούντων, ώστε μαρτυρήσαι

υπέρ Χριστού καί είτα αναστρατευσάντων.

Οι δέ προσκληθέντες μέν υπό τής χάριτος, καί τήν πρώτην ορμήν ενδειξάμενοι, καί αποθέμενοι τάς ζώνας, μετά δέ ταύτα επί τόν οικείον έμετον αναδραμόντες, ως κύνες, ως τινάς καί αργύρια προέσθαι, καί βενεφικίοις κατορθώσαι τό αναστρατεύσασθαι ούτοι δέκα έτη υποπιπτέτωσαν, μετά τόν τής τριετούς ακροάσεως χρόνον. Εφ' άπασι δέ τούτοις, προσήκει εξετάζειν τήν προαίρεσιν καί τό είδος τής μετανοίας. Όσοι μέν γάρ φόβω, καί δάκρυσι καί υπομονή, καί αγαθοεργίαις, τήν επιστροφήν έργω, καί ου σχήματι, επιδείκνυνται, ούτοι πληρώσαντες τόν χρόνον τόν ωρισμένον τής ακροάσεως, εικότως τών ευχών κοινωνήσουσι, μετά τού εξείναι τώ επισκόπω καί φιλανθρωπότερόν τι περί αυτών βουλεύσασθαι. Όλοι δέ αδιαφόρως ήνεγκαν, καί τό σχήμα τού εισιέναι εις τήν εκκλησίαν αρκείν εαυτοίς ηγήσαντο πρός τήν επιστροφήν, εξ άπαντος πληρούτωσαν τόν χρόνον.

ΣΤ' ρβ', Αγκύρ. β', ε', ζ', λΑΟΔ. α', β', Πέτρ. θ', ια', Βασιλ. β', γ', πδ', Νύσσ. β', ε', ζ', η'.

Κανών ΙΓ'

Περί τών εν τώ θανάτω ζητούντων μεταλαβείν

πρότερον κεκωλυμένων.

Περί δέ τών εξοδευόντων, ο παλαιός καί κανονικός νόμος φυλαχθήσεται καί νύν, ώστε, εί τις εξοδεύοι, τού τελευταίου καί αναγκαιοτάτου εφοδίου μή αποστερείσθαι. Ει δέ απογνωσθείς, καί κοινωνίας τυχών, πάλιν εν τοίς ζώσιν εξετασθή, μετά τών κοινωνούντων τής ευχής μόνης έστω. Καθόλου δέ, καί περί παντός ουτινοσούν εξοδεύοντος, αιτούντος τού μετασχείν ευχαριστίας, ο επίσκοπος μετά δοκιμασίας μεταδιδότω τής προσφοράς.

Αγκ. ς'.

Κανών ΙΔ'

Περί τών παραπεσόντων κατηχουμένων.

Περί τών κατηχουμένων, καί παραπεσόντων, έδοξε τή αγία καί μεγάλη συνόδω, ώστε, τριών ετών αυτούς ακροωμένους μόνον, μετά ταύτα εύχεσθαι μετά τών κατηχουμένων.

Νεοκαισ. ε', Λαοδικ. ιθ', Βασιλ. δ', κ', Τιμοθ. ς', Κυρίλλ. ε'.

Κανών ΙΕ' 

Περί τού μή μεταβαίνειν τούς κληρικούς

από εκκλησίας εις εκκλησίαν.

Διά τόν πολύν τάραχον, καί τάς στάσεις τάς γινομένας, έδοξε παντάπασι περιαιρεθήναι τήν συνήθειαν, τήν παρά τόν αποστολικόν κανόνα ευρεθείσαν έν τισι μέρεσιν, ώστε από πόλεως εις πόλιν μή μεταβαίνειν, μήτε επίσκοπον, μήτε πρεσβύτερον, μήτε διάκονον. Ει δέ τις, μετά τόν τής αγίας καί μεγάλης συνόδου όρον, τοιούτω τινί επιχειρήσειεν, ή επιδοίη εαυτόν πράγματι τοιούτω, ακυρωθήσεται εξ άπαντος τό κατασκεύασμα, καί αποκατασταθήσεται τή εκκλησία, εν ή ο επίσκοπος, ή ο πρεσβύτερος εχειροτονήθη.

Αποστ. ιε', ιε', Δ' ς', Αντιοχ. γ', κα', Σαρδικ. α', ις', Καρθ. νζ'. 

Κανών ΙΣΤ'

Περί τών επιμενόντων τή τοιαύτη μεταβάσει. 

Όσοι ριψοκινδύνως, μήτε τόν φόβον τού Θεού πρό οφθαλμών έχοντες, μήτε τόν εκκλησιαστικόν κανόνα ειδότες, αναχωρήσωσι τής ιδίας εκκλησίας, πρεσβύτεροι, ή διάκονοι, ή όλως εν τώ κανόνι εξεταζόμενοι, ούτοι ουδαμώς δεκτοί οφείλουσιν είναι εν ετέρα εκκλησία αλλά πάσα αυτοίς ανάγκης επάγεσθαι χρή, αναστρέφειν εις τάς εαυτών παροικίας ή, επιμένοντας, ακοινωνήτους είναι προσήκει. Ει δέ καί τολμήσειέ τις υφαρπάσαι τόν τώ ετέρω διαφέροντα, καί χειροτονήσαι εν τή εαυτού εκκλησία, μή συγκατατιθεμένου τού ιδίου επισκόπου, ού ανεχώρησεν ο εν τώ κανόνι εξεταζόμενος, άκυρος έστω η χειροτονία. 

Α' ιε'.

Κανών ΙΖ'

Περί τών τοκιζόντων κληρικών.

Επειδή πολλοί εν τώ κανόνι εξεταζόμενοι, τήν πλεονεξίαν, καί τήν αισχοκέρδειαν διώκοντες, επελάθοντο τού θείου γράμματος λέγοντος Τό αργύριον αυτού ουκ έδωκεν επί τόκω καί δανείζοντες, εκατοστάς απαιτούσιν εδικαίωσεν η αγία καί μεγάλη σύνοδος, ως εί τις ευρεθείη μετά τόν όρον τούτον τόκους λαμβάνων, εκ μεταχειρίσεως, ή άλλως μετερχόμενος τό πράγμα, ή ημιολίας απαιτών, ή όλως έτερόν τι επινοών αισχρού κέρδους ένεκα, καθαιρεθήσεται τού κλήρου, καί αλλότριος τού κανόνος έσται.

Αποστ. μδ', ΣΤ' ι', Λαοδικ. δ', Καρθ. ε', κ', Βασιλ. ιδ'.

Κανών ΙΗ'

Περί τού μή μεταδίδειν τούς διακόνους τοίς πρεσβυτέροις

τήν ευχαριστίαν, μηδέ μέσω αυτών καθήσθαι.

Ήλθεν εις τήν αγίαν καί μεγάλην σύνοδον, ότι έν τισι τόποις καί πόλεσι, τοίς πρεσβυτέροις τήν ευχαριστίαν οι διάκονοι διδόασιν όπερ ούτε ο κανών, ούτε η συνήθεια παρέδωκε τούς εξουσίαν μή εχοντας προσφέρειν, τοίς προσφέρουσι διδόναι τό σώμα τού Χριστού. Κακείνο δέ εγνωρίσθη ότι ήδη τινές τών διακόνων καί πρό τών επισκόπων τής ευχαριστίας άπτονται. Ταύτα ούν πάντα περιηρείσθω, καί εμμενέτωσαν οι διάκονοι τοίς ιδίοις μέτροις, ειδότες, ότι, τού μέν επισκόπου υπηρέται εισί, τών δέ πρεσβυτέρων ελάττους. Λαμβανέτωσαν δέ κατά τήν τάξιν τήν ευχαριστίαν μετά τούς πρεσβυτέρους, ή τού επισκόπου μεταδιδόντος αυτοίς, ή τού πρεσβυτέρου. Αλλά μηδέ καθήσθαι εν μέσω τών πρεσβυτέρων εξέστω τοίς διακόνοις παρά κανόνα γάρ, καί παρά τάξιν εστί τό γινόμενον. Ει δέ τις μή θέλοι πειθαρχείν καί μετά τούτους τούς όρους, πεπαύσθω τής διακονίας. 

ΣΤ' ζ', Λαοδ. κ'. 

Κανών ΙΘ'

Δεί τούς παυλικιανούς αναβαπτίζεσθαι

καί αναχειροτονείν.

Περί τών παυλιανισάντων, είτα προσφυγόντων τή καθολική εκκλησία, όρος εκτέθειται αναβαπτίζεσθαι αυτούς εξάπαντος. Ει δέ τινες τώ παρεληλυθότι χρόνω, εν τώ κλήρω εξητάσθησαν, ει μέν άμεμπτοι καί ανεπίληπτοι φανείεν αναβαπτισθέντες, χειροτονείσθωσαν υπό τού τής καθολικής εκκλησίας επισκόπου. Ει δέ ανάκρισις ανεπιτηδείους αυτούς ευρίσκοι, καθαιρείσθαι αυτούς προσήκει. Ωσαύτως δέ καί περί τών διακονισσών, καί όλως περί τών εν τώ κλήρω εξεταζομένων, ο αυτός τύπος παραφυλαχθήσεται. Εμνήσθημεν δέ τών διακονισσών τών εν τώ σχήματι εξετασθεισών, επεί μηδέ χειροθεσίαν τινά έχουσιν, ώστε εξάπαντος εν τοίς λαϊκοίς αυτάς εξετάζεσθαι. 

Αποστολ. μζ', Α' β', Στ' ^ε', Λαοδ. ζ', η', Καρθ. ξς'.

Κανών Κ' 

Μή κλίνειν γόνυ τή Κυριακή καί τή Πεντηκοστή.

Επειδή τινές εισιν εν τή Κυριακή γόνυ κλίνοντες, καί εν ταίς τής Πεντηκοστής ημέραις υπέρ τού πάντα εν πάση παροικία ομοίως παραφυλάττεσθαι, εστώτας έδοξε τή αγία συνόδω τάς ευχάς αποδιδόναι τώ Θεώ. 

ΣΤ' ^, Πέτρ. ιε'.