Πληροφορίες
Το βορειοανατολικό πόδι της Χαλκιδικής είναι η χερσόνησος του Άθω. Είναι περίπου 50km μακρύ, ανάμεσα σε 5 και 10km πλάτος και επεκτείνεται νοτιοανατολικά. Στο νότιο άκρο του υψώνεται από την θάλασσα 2033m το όρος Άθως.
Το Άγιον Όρος αποτελεί αυτοδιοίκητο τμήμα του ελληνικού κράτους και υπάγεται πνευματικά στην δικαιοδοσία του οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Πρωτεύουσά του είναι οι Καρυές όπου έχει την έδρα ο πολιτικός διοικητής, ο οποίος με τη σειρά του υπάγεται στο υπουργείο εξωτερικών. Είναι υπεύθυνος για την τάξη και την ασφάλεια καθώς και για την πιστή εφαρμογή του καταστατικού χάρτη του Αγίου Όρους.
Το Άγιον Όρος έχει σήμερα μοναστικά ιδρύματα που χωρίζονται σε έξι (6) κατηγορίες: τις μονές, τις σκήτες, τα κελιά, τις καλύβες, τα καθίσματα και τα ησυχαστήρια.
α) Μονές:
Υπάρχουν 20 μονές στο Άγιο Όρος που απαγορεύεται να αυξομειωθούν. Είναι μεγάλα πολύπλοκα κτίρια που περιβάλλονται από δυνατό τείχος με κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμα τον Πύργο με τις επάλξεις και τις πολεμίστρες που βοηθούσαν στην απομάκρυνση των πειρατών στα παραθαλάσσια κυρίως μοναστήρια. Έχουμε δύο ειδών μονές: ί) Τις Βασιλικές που λέγονται έτσι είτε γιατί η ίδρυση τους έγινε με εντολή και συνδρομή των Βυζαντινών αυτοκρατόρων ή γιατί επικυρώθηκε με αυτοκρατορικό χρυσόβουλο, π) Τις Πατριαρχικές και Σταυροπηγιακές γιατί συνδέθηκαν με το Πατριαρχείο Κων/πόλεως που ανέλαβε την πνευματική περισσότερο εποπτεία τους (Πατριαρχικές) και από το σταυρό που τοποθετούσε ο Πατριάρχης ή ένας επίσκοπος στα θεμέλια πριν από την Ίδρυση τους (Σταυροπηγιακές).
β) Σκήτες:
Μοναστικά ιδρύματα που βρίσκονται στο έδαφος των κυρίαρχων μονών, στις οποίες και ανήκουν. Είναι οργανωμένες κοινότητες που ο κανονισμός εσωτερικής λειτουργίας τους εγκρίνεται από τη μονή. Έχουμε σκήτες ιδιόρρυθμες ή κοινόβιες. Ιδιόρρυθμες είναι πολλές καλύβες (σπίτια) γύρω από ένα κεντρικό ναό, τον Κυριάκο. Επικεφαλής της σκήτης είναι ο Δι-καίος που εκλέγεται για ένα χρόνο. Κάθε Κυριακή και στις γιορτές οι μοναχοί πραγματοποιούν τις ακολουθίες τους στο Κυριάκο. Τις άλλες μέρες στους ναΐσκους των κελιών τους. Στις κοινοβιακές σκήτες ο Δίκαιος λέγεται Ηγούμενος και είναι ισόβιος. Τα κτίρια είναι σαν των μοναστηριών αλλά δεν μπορούν ποτέ να γίνουν μοναστήρια. Έχουμε 12 σκήτες τις εξής: ί) Της Αγίας Άννας π) Νέα Σκήτη πι) Σκήτη Καυσοκαλυ-βίων ίν) Τιμίου Προδρόμου (ανήκει στη μονή Μεγίστης Λαύρας ν) Αγίου Δημητρίου νί) Αγίου Ανδρέα (Βατοπεδίου) νϋ) Αγίου Ιωάννου Προδρόμου (Ιβήρων) νίπ) Αγίου Δημητρίου του Λάκκου (Αγίου Παύλου) ίχ) Ευαγγελισμού της Θεοτόκου (Ξενοφώντος) χ) Αγίου Παντελεήμονος (Κουτλουμουσίου) χι) Προφήτη Ηλία (Παντοκράτορα) χπ) Αγίου Παντελεήμονος ή "Βογοροδίτσα
γ) Κελλιά:
Είναι ευρύχωρα οικοδομήματα σαν αγροτικές κατοικίες, έχουν ενσωματωμένο ναό και παραχωρούνται από την κυρίαρχη μονή σε ομάδα τριών προσώπων κατά το σύστημα της διαδοχής. Πάνω από εννιά οι μοναχοί των κελλιών δεν μπορούν να αυξηθούν. Επικεφαλής είναι ο Γέροντας και οι άλλοι είναι οι υποτακτικοί του.
δ) Καλύβες:
Μικρότερα κτίρια που μοιάζουν με κελλιά με δική τους εδαφική περιοχή. Παραχωρούνται από την μονή σε ένα άτομο ή σε ομάδα δύο - τριών ατόμων.
ε) Καθίσματα:
Είναι μικρές καλύβες μ' ένα μόνο μοναχό. Σε αυτά οι μοναχοί διακρίνονται για την υψηλή τους πνευματικότητα .
στ)Ησυχαστήρια:
Λέγονται αλλιώς και ασκητήρια ή ασκηταριά Είναι μικρά καθίσματα μακριά από τις μονές σε έρημους τόπους, σε βράχους, σε απάτητες κορφές, σε ρωγμές βράχων όπου οι μοναχοί ζουν με πολύ σκληρή άσκηση , ατέλειωτες προσευχές και νηστείες, με μεγάλες αγρυπνίες κάνοντας έτσι μια παρά πολύ αυστηρή άσκηση χωρίς εμπόδια φτάνοντας στα ανώτερα και υψηλότερα στάδια του μοναχισμού.
Το βορειοανατολικό πόδι της Χαλκιδικής είναι η χερσόνησος του Άθω. Είναι περίπου 50km μακρύ, ανάμεσα σε 5 και 10km πλάτος και επεκτείνεται νοτιοανατολικά. Στο νότιο άκρο του υψώνεται από την θάλασσα 2033m το όρος Άθως.
Το Άγιον Όρος αποτελεί αυτοδιοίκητο τμήμα του ελληνικού κράτους και υπάγεται πνευματικά στην δικαιοδοσία του οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Πρωτεύουσά του είναι οι Καρυές όπου έχει την έδρα ο πολιτικός διοικητής, ο οποίος με τη σειρά του υπάγεται στο υπουργείο εξωτερικών. Είναι υπεύθυνος για την τάξη και την ασφάλεια καθώς και για την πιστή εφαρμογή του καταστατικού χάρτη του Αγίου Όρους.
Το Άγιον Όρος έχει σήμερα μοναστικά ιδρύματα που χωρίζονται σε έξι (6) κατηγορίες: τις μονές, τις σκήτες, τα κελιά, τις καλύβες, τα καθίσματα και τα ησυχαστήρια.
α) Μονές:
Υπάρχουν 20 μονές στο Άγιο Όρος που απαγορεύεται να αυξομειωθούν. Είναι μεγάλα πολύπλοκα κτίρια που περιβάλλονται από δυνατό τείχος με κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμα τον Πύργο με τις επάλξεις και τις πολεμίστρες που βοηθούσαν στην απομάκρυνση των πειρατών στα παραθαλάσσια κυρίως μοναστήρια. Έχουμε δύο ειδών μονές: ί) Τις Βασιλικές που λέγονται έτσι είτε γιατί η ίδρυση τους έγινε με εντολή και συνδρομή των Βυζαντινών αυτοκρατόρων ή γιατί επικυρώθηκε με αυτοκρατορικό χρυσόβουλο, π) Τις Πατριαρχικές και Σταυροπηγιακές γιατί συνδέθηκαν με το Πατριαρχείο Κων/πόλεως που ανέλαβε την πνευματική περισσότερο εποπτεία τους (Πατριαρχικές) και από το σταυρό που τοποθετούσε ο Πατριάρχης ή ένας επίσκοπος στα θεμέλια πριν από την Ίδρυση τους (Σταυροπηγιακές).
β) Σκήτες:
Μοναστικά ιδρύματα που βρίσκονται στο έδαφος των κυρίαρχων μονών, στις οποίες και ανήκουν. Είναι οργανωμένες κοινότητες που ο κανονισμός εσωτερικής λειτουργίας τους εγκρίνεται από τη μονή. Έχουμε σκήτες ιδιόρρυθμες ή κοινόβιες. Ιδιόρρυθμες είναι πολλές καλύβες (σπίτια) γύρω από ένα κεντρικό ναό, τον Κυριάκο. Επικεφαλής της σκήτης είναι ο Δι-καίος που εκλέγεται για ένα χρόνο. Κάθε Κυριακή και στις γιορτές οι μοναχοί πραγματοποιούν τις ακολουθίες τους στο Κυριάκο. Τις άλλες μέρες στους ναΐσκους των κελιών τους. Στις κοινοβιακές σκήτες ο Δίκαιος λέγεται Ηγούμενος και είναι ισόβιος. Τα κτίρια είναι σαν των μοναστηριών αλλά δεν μπορούν ποτέ να γίνουν μοναστήρια. Έχουμε 12 σκήτες τις εξής: ί) Της Αγίας Άννας π) Νέα Σκήτη πι) Σκήτη Καυσοκαλυ-βίων ίν) Τιμίου Προδρόμου (ανήκει στη μονή Μεγίστης Λαύρας ν) Αγίου Δημητρίου νί) Αγίου Ανδρέα (Βατοπεδίου) νϋ) Αγίου Ιωάννου Προδρόμου (Ιβήρων) νίπ) Αγίου Δημητρίου του Λάκκου (Αγίου Παύλου) ίχ) Ευαγγελισμού της Θεοτόκου (Ξενοφώντος) χ) Αγίου Παντελεήμονος (Κουτλουμουσίου) χι) Προφήτη Ηλία (Παντοκράτορα) χπ) Αγίου Παντελεήμονος ή "Βογοροδίτσα
γ) Κελλιά:
Είναι ευρύχωρα οικοδομήματα σαν αγροτικές κατοικίες, έχουν ενσωματωμένο ναό και παραχωρούνται από την κυρίαρχη μονή σε ομάδα τριών προσώπων κατά το σύστημα της διαδοχής. Πάνω από εννιά οι μοναχοί των κελλιών δεν μπορούν να αυξηθούν. Επικεφαλής είναι ο Γέροντας και οι άλλοι είναι οι υποτακτικοί του.
δ) Καλύβες:
Μικρότερα κτίρια που μοιάζουν με κελλιά με δική τους εδαφική περιοχή. Παραχωρούνται από την μονή σε ένα άτομο ή σε ομάδα δύο - τριών ατόμων.
ε) Καθίσματα:
Είναι μικρές καλύβες μ' ένα μόνο μοναχό. Σε αυτά οι μοναχοί διακρίνονται για την υψηλή τους πνευματικότητα .
στ)Ησυχαστήρια:
Λέγονται αλλιώς και ασκητήρια ή ασκηταριά Είναι μικρά καθίσματα μακριά από τις μονές σε έρημους τόπους, σε βράχους, σε απάτητες κορφές, σε ρωγμές βράχων όπου οι μοναχοί ζουν με πολύ σκληρή άσκηση , ατέλειωτες προσευχές και νηστείες, με μεγάλες αγρυπνίες κάνοντας έτσι μια παρά πολύ αυστηρή άσκηση χωρίς εμπόδια φτάνοντας στα ανώτερα και υψηλότερα στάδια του μοναχισμού.
