Ακροστιχίς

Στην εκκλησιαστική ορολογία Ακροστιχίς σημαίνει σειρά στίχων ή τροπαρίων, των οποίων τα αρχικά γράμματα αποτελούν μιά ορισμένη λέξη ή φράση. Ακροστιχίδα έχουν κυρίως οι Κανόνες, π.χ. ο κανών του Ακαθίστου ύμνου, που μελοποίησε ο Ιωσήφ ο υμνογράφος έχει ακροστιχίδα << Χαράς δοχείον, σοι πρέπει χαίρειν μόνη Ιωσήφ>>. Πολλοί κανόνες έχουν Ακροστιχίδα << κατ' αλφάβητον >> δηλ. κατ' απόλυτη σειρά γραμμάτων ( Α-Ω ) ή αντίστροφα ( Ω-Α ). Ακροστιχίδα έχουν και τα Κοντάκια π.χ. το Κοντάκιο του Ακαθίστου ύμνου έχει ακροστιχίδα << κατ' αλφάβητον >>. Επίσης σειρά τροπαρίων δύνανται να έχουν ακροστιχίδα, όπως τα Εγκώμια κ.ά.

Περί Οργής και Μνησικακίας

Αγίου Δημητρίου του Ροστώφ

Μην οργίζεσαι ποτέ εναντίον κανενός και για καμμιά αιτία, εκτός κι αν κάποιος θελήση να σε χωρίση από τον Θεό και την αγάπη Του. Ποιός όμως έχει τη δύναμι να το κατορθώση αυτό, αν δεν το θέλης εσύ ο ίδιος; << Τις ημάς χωρίσει από της αγάπης του Χριστού; ... Ούτε θάνατος ούτε ζωή ούτε άγγελοι ούτε αρχαί ούτε δυνάμεις ούτε ενεστώτα ούτε μέλλοντα ούτε ύψωμα ούτε βάθος ούτε τις κτίσις ετέρα δυνήσεται ημάς χωρίσαι από της αγάπης του Θεού της εν Χριστώ Ιησού τω Κυρίω ημών>> (Ρωμ. 8. 35, 38-39 ). 

Γέννημα της οργής είναι η μνησικακία. Μνησικακία είναι η συντήρησις της οργής, μιά διαρκής κακία, σαράκι της ψυχής, ένα καρφί μπηγμένο μόνιμα στην ψυχή, φονευτής της αγάπης, της προσευχής, της μετανοίας και όλων των αρετών. Αν θέλης να νικήσης τη μνησικακία, πολέμησε το πάθος της οργής, που την γεννά. Αν θέλεις όμως να τη φονεύσης, τότε πρέπει πρώτα να παλαίψης γιά την απόξτησι της αγάπης και της ταπεινώσεως. Μέχρι τότε, χρησιμοποίησε σαν προσωρινό βάλσαμο γιά την κατασίγασι του πάθους την ανάμνησι των παθημάτων του Κυρίου Ιησού Χριστού. Η ανάμνησις των φρικτών παθών και του σταυρικού Του θανάτου θα μαλακώση την ψυχή σου που μνησικακεί, γιατί θα αισθανθής υπερβολική ντροπή αναλογιζόμενος τη δική Του ανεξικακία. 

ΠΡΟΣ ΚΟΛΑΣΣΑΕΙΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗ

Αι Κολασσαί ήσαν αξιόλογος πόλις της Φρυγίας, ουχί μακράν της Λαοδικείας και Ιεραπόλεως κείμεναι, ως συνάγεται και εκ του Κολας. Δ’ 13, όπου μνημονεύονται και αι τρείς αύται πόλεις ομού. Ήδη έχει ταφή εις ερείπια και μνημονεύεται χάρις εις την επιστολήν ταύτην, ήτις εστάλη εις την εν αυταίς ακμάζουσαν τότε Εκκλησίαν.

Ο απόστολος Παύλος φαίνεται, ότι δεν είχεν ιδρύσει αυτός την εν αυταίς Εκκλησίαν, αλλ’ ο εκ της πόλεως ταύτης καταγόμενος Επαφράς ( πρβλ. κεφ. α’ 7-9 και δ’ 12 ). Εν τούτοις επέδειξε μέγα ενδιαφέρον περί αυτής, όπως εμφαίνεται και εκ της επιστολής ταύτης, την οποίαν απέστειλεν εις τους εν Κολασσαίς Χριστιανούς, διά να προφυλάξη αυτούς από των ψευδοδιδασκάλων, οίτινες εζήτουν να παρασύρουν αυτούς εις είδός τι αγγελοθρησκείας και εις υπερασκητικάς υπερβολάς αποχής από ωρισμένων φαγητών και διακρίσεως ημερών.

Πληροφορίας περί τούτων έλαβεν ο Απόστολος υπ’ αυτού του Επαφρά, όστις ήλθεν εις συνάντησιν του Αποστόλου, ότε ούτος ήτο φυλακισμένος εις την Ρώμην κατά την πρώτην φυλάκισίν του. Συνεπώς και η επιστολή αύτη εγράφη από Ρώμης περί το 63 μ. Χ.

ΠΡΟΣ ΦΙΛΙΠΠΗΣΙΟΥΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δ’

Στίχ. 1-9. Προτροπή προς την ενότητα, χαράν και ειρήνην.

Ώστε, αδελφοί μου αγαπητοί και επιπόθητοι, χαρά και στέφανός μου, ούτω στήκετε εν Κυρίω, αγαπητοί.

2 Ευοδίαν παρακαλώ και Συντύχην παρακαλώ το αυτό φρονείν εν Κυρίω

3 ναι ερωτώ και σε, Σύζυγε γνήσιε, συλλαμβάνου αυταίς, αίτινες εν τω ευαγγελίω συνήθλησάν μοι μετά και Κλήμεντος και των λοιπών συνεργών μου, ων τα ονόματα εν βίβλω ζωής.

4 Χαίρετε εν Κυρίω πάντοτε πάλιν ερώ, χαίρετε.

5 το επιεικές υμών γνωσθήτω πάσιν ανθρώποις. Ο Κύριος εγγύς.

6 μηδέν μεριμνάτε, αλλ’ εν παντί τη προσευχή και τη δεήσει μετά ευχαριστίας τα αιτήματα υμών γνωριζέσθω προς τον Θεόν.

7 και η ειρήνη του Θεού η υπερέχουσα πάντα νουν φρουρήσει τας καρδίας υμών και τα νοήματα υμών εν Χριστώ Ιησού.

8 Το λοιπόν, αδελφοί, όσα εστίν αληθή, όσα σεμνά, όσα δίκαια, όσα αγνά, όσα προσφιλή, όσα εύφημα ει τις αρετή και ει τις έπαινος, ταύτα λογίζεσθε

9 α και εμάθετε και παρελάβετε και ηκούσατε και είδετε εν εμοί, ταύτα πράσσετε και ο Θεός της ειρήνης έσται μεθ’ υμών.

Στίχ. 10-23. Ευχαριστεί τους Φιλιππησίους διά τας προς αυτόν γενναιόφρονας δωρεάς.

10 Εχάρην δε εν Κυρίω μεγάλως ότι ήδη ποτέ ανεθάλετε το υπέρ εμού φρονείν εφ’ ω και εφρονείτε, ηκαιρείσθε δε.

11 ουχ ότι καθ’ υστέρησιν λέγω εγώ γαρ έμαθον εν οις ειμι αυτάρκης είναι.

12 οίδα και ταπεινούσθαι, οίδα και περισσεύειν εν παντί και εν πάσι μεμύημαι και χορτάζεσθαι και πεινάν, και περισσεύειν και υστερείσθαι

13 πάντα ισχύω εν τω ενδυναμούντί με Χριστώ.

14 πλην καλώς εποιήσατε συγκοινωνήσαντές μου τη θλίψει.

15 οίδατε δε και υμείς, Φιλιππήσιοι, ότι εν αρχή του ευαγγελίου, ότε εξήλθον από Μακεδονίας, ουδεμία μοι εκκλησία εκοινώνησεν εις λόγον δόσεως και λήψεως ει μη υμείς μόνοι,

16 ότι και εν Θεσσαλονίκη και άπαξ και δις εις την χρείαν μοι επέμψατε.

17 ουχ ότι επιζητώ το δόμα, αλλ’ επιζητώ τον καρπόν τον πλεονάζοντα εις λόγον υμών.

18 απέχω δε πάντα και περισσεύω πεπλήρωμαι δεξάμενος παρά Επαφροδίτου τα παρ’ υμών, οσμήν ευωδίας, θυσίαν δεκτήν, ευάρεστον τω Θεώ.

19 ο δε Θεός μου πληρώσει πάσαν χρείαν υμών κατά τον πλούτον αυτού εν δόξη εν Χριστώ Ιησού.

20 Τω δε Θεώ και πατρί ημών η δόξα εις τους αιώνας των αιώνων αμήν.

21 Ασπάσασθε πάντα άγιον εν Χριστώ Ιησού. ασπάζονται υμάς οι συν εμοί αδελφοί.

22 ασπάζονται υμάς πάντες οι άγιοι, μάλιστα δε οι εκ της Καίσαρος οικίας.

23 Η χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού μετά πάντων υμών αμήν. 

Πολυέλεος

Ψαλμικός ύμνος που ψάλλεται σε αργό μέλος. Στο τέλος κάθε ψαλμικού στίχου ψάλλεται το εφύμνιο << ... το έλεος Αυτού. Αλληλούϊα >>. Απ' εδώ και Πολυέλεος = πονετικός, πολυεύσπλαχνος, αυτός που συμπονεί. Εδώ πρόκειται γιά τον ελεήμονα Θεό. 
Σύμφωνα με άλλη ερμηνεία, ονομάστηκε έτσι γιατί οι ψαλμοί αυτοί εψάλλοντο κάτω από τον μεσαίο πολυέλαι(ε)ο. Τον Πολυέλεο τον απαρτίζουν οι ψαλμοί 134ος, 135ος και 145ος. Ψάλλεται κυρίως τις μεγάλες γιορτές και στις ολονυκτίες, μετά τα Καθίσματα της δεύτερης Στιχολογίας. Ο Πολυέλεος δεν ψάλλεται την Κυριακή του αγίου Πάσχα και τη Διακαινήσιμο εβδομάδα.