Κατηχούμενοι

Ονομάζεται έτσι η τάξη των Κατηχουμένων, των ανθρώπων εκείνων που η Εκκλησία τους προετοίμαζε γιά το Φώτισμα ή το Βάπτισμα. Στη Λειτουργία των Προηγιασμένων , οι οποίοι παρέμεναν στο ναό μέχρι το τέλος της Εκτενούς Ικεσίας και ύστερα αποχωρούσαν γιά να συνεχιστεί η Λειτουργία των Πιστών. 
Οι Κατηχούμενοι ύστερα από συστηματική κατήχηση βαπτίζονταν σε μεγάλη ηλικία. Η βάπτιση γινόταν σε ειδικά βαπτιστήρια που βρισκόνταν στο προαύλιο του ναού. Βαπτιζόντουσαν κατά ομάδες και σε τακτές ημέρες και γιορτές π.χ. των Θεοφανείων, την επόμενη μέρα του Τιμίου Προδρόμου, το Σάββατο του Λαζάρου, το Μέγα Σάββατο, την Κυριακή του Πάσχα, την Διακαινήσιμο εβδομάδα, την Πεντηκοστή, τη Δευτέρα του αγίου Πνεύματος και τα Χριστούγεννα. Μετά τη βάπτισή τους ντυμένοι όλοι με λευκούς χιτώνες και κρατώντας αναμμένες λαμπάδες ερχόντουσαν στην Εκκλησία. Ήταν η πρώτη θεία Λειτουργία που μπορούσαν να παρακολουθήσουν και να μεταλάβουν των Αχράντων Μυστηρίων, του σώματος και του αίματος  του Σωτήρος Χριστού, ο οποίος και << υπέρ αυτών απέθανε και ανέστη >>. Την ώρα που έμπαιναν στην Εκκλησία όλοι οι πιστοί έψαλλαν τα λόγια του αποστόλου Παύλου << Όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε, Χριστόν ενεδύσασθε. Αλληλούϊα >>. Γι' αυτό και τις μέρες αυτές αντί του Τρισαγίου ύμνου << Άγιος ο Θεός, Άγιος Ισχυρός, Άγιος Αθάνατος, ελέησον ημάς >> ψάλλεται το <<Όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε...>> που είναι κατάλοιπο της αρχαίας πράξης της Εκκλησίας, και ανάμνηση της βαπτίσεως των Κατηχουμένων. 

ΠΡΟΣ ΚΟΛΑΣΣΑΕΙΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δ' 

Οι κύριοι το δίκαιον και την ισότητα τοις δούλοις παρέχεσθε, ειδότες ότι και υμείς έχετε Κύριον εν ουρανοίς.

Στίχ. 2-6. Προτροπαί διά προσευχήν και συνετήν συμπεριφοράν.

2 Τη προσευχή προσκαρτερείτε, γρηγορούντες εν αυτή εν ευχαριστία, 
3 προσευχόμενοι άμα και περί ημών, ίνα ο Θεός ανοίξη ημίν θύραν του λόγου, λαλήσαι το μυστήριον του Χριστού, δι΄ο και δέδεμαι, 
4 ίνα φανερώσω αυτό ως δει με λαλήσαι. 
5 Εν σοφία περιπατείτε προς τους έξω, τον καιρόν εξαγοραζόμενοι. 
6 ο λόγος υμών πάντοτε εν χάριτι, άλατι ηρτυμένος, ειδέναι πως δει υμάς ενί εκάστω αποκρίνεσθαι. 

Στίχ. 1-18. Προσωπικαί πληροφορίαι του Αποστόλου και χαιρετισμοί. 

7 Τα κατ' εμέ πάντα γνωρίσει υμίν Τυχικός ο αγαπητός αδελφός και πιστός διάκονος και σύνδουλος εν Κυρίω, 
8 ον έπεμψα προς υμάς εις αυτό τούτο, ίνα γνω τα περί υμών και παρακαλέση τας καρδίας υμών, 
9 συν Ονησίμω τω πιστώ και αγαπητώ αδελφώ, ος εστιν εξ υμών πάντα υμίν γνωριούσι τα ώδε. 
10 Ασπάζεται υμάς Αρίσταρχος ο συναιχμάλωτός μου, και Μάρκος ο ανεψιός Βαρνάβα, περί ου ελάβετε εντολάς εάν έλθη προς υμάς, δέξασθε αυτόν, 
11 και Ιησούς ο λεγόμενος Ιούστος, οι όντες εκ περιτομής, ούτοι μόνοι συνεργοί εις την βασιλείαν του Θεού, οίτινες εγενήθησάν μοι παρηγορία. 
12 ασπάζεται υμάς Επαφράς ο εξ υμών, δούλος Χριστού, πάντοτε αγωνιζόμενος υπέρ υμών εν ταις προσευχαίς, ίνα στήτε τέλειοι και πεπληρωμένοι εν παντί θελήματι του Θεού 
13 μαρτυρώ γαρ αυτώ ότι έχει ζήλον πολύν υπέρ υμών και των εν Λαοδικεία και των εν Ιεραπόλει. 
14 ασπάζεται υμάς Λουκάς ο ιατρός ο αγαπητός και Δημάς. 
15 ασπάσασθε τους εν Λαοδικεία αδελφούς και Νυμφάν και την κατ' οίκον αυτού εκκλησίαν 
16 και όταν αναγνωσθή παρ' υμίν η επιστολή, ποιήσατε ίνα και εν τη Λαοδικέων εκκλησία αναγνωσθή, και την εκ Λαοδικείας ίνα και υμείς αναγνώτε. 
17 και είπατε Αρχίππω βλέπε την διακονίαν ην παρέλαβες εν Κυρίω, ίνα αυτήν πληροίς. 
18 Ο ασπασμός τη εμή χειρί Παύλου. μνημονεύετέ μου των δεσμών. Η χάρις μεθ' υμών αμήν.

ΠΡΟΣ ΚΟΛΑΣΣΑΕΙΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ'

Στίχ. 1-17. Πως πρέπει να ζη ο Χριστιανός την νέαν ζωήν.

Ει ουν συνηγέρθητε τω Χριστώ, τα άνω ζητείτε, ου ο Χριστός εστιν εν δεξιά του Θεού καθήμενος,
2 τα άνω φρονείτε, μη τα επί της γης.
3 απεθάνετε γαρ, και η ζωή υμών κέκρυπται συν τω Χριστώ εν τω Θεώ
4 όταν ο Χριστός φανερωθή, η ζωή ημών, τότε και υμείς συν αυτώ φανερωθήσεσθε εν δόξη.
5 Νεκρώσατε ουν τα μέλη υμών τα επί της γης, πορνείαν, ακαθαρσίαν, πάθος, επιθυμίαν κακήν, και την πλεονεξίαν, ήτις εστίν ειδωλολατρία,
6 δι' α έρχεται η οργή του Θεού επί τους υιούς της απειθείας,
7 εν οις και υμείς περιεπατήσατέ ποτε, ότε εζήτε εν αυτοίς
8 νυνί δε απόθεσθε και υμείς τα πάντα, οργήν, θυμόν, κακίαν, βλασφημίαν, αισχρολογίαν εκ του στόματος υμών
9 μη ψεύδεσθε εις αλλήλους, απεκδυσάμενοι τον παλαιόν άνθρωπον συν ταις πράξεσιν αυτού
10 και ενδυσάμενοι τον νέο τον ανακαινούμενον εις επίγνωσιν κατ' εικόνα του κτίσαντος αυτόν,
11 όπου ουκ ένι Έλλην και Ιουδαίος, περιτομή και ακροβυστία, βάρβαρος, Σκύθης, δούλος, ελεύθερος, αλλά τα πάντα και εν πάσι Χριστός.
12 Ενδύσασθε ουν, ως εκλεκτοί του Θεού άγιοι και ηγαπημένοι, σπλάγχνα οικτιρμού, χρηστότητα, ταπεινοφροσύνην, πραότητα, μακροθυμίαν,
13 ανεχόμενοι αλλήλων και χαριζόμενοι εαυτοίς εάν  τις προς τινα έχη μορφήν καθώς και ο Χριστός εχαρίσατο υμίν, ούτω και υμείς
14 επί πάσι δε τούτοις την αγάπην, ήτις εστί σύνδεσμος της τελειότητος.
15 και η ειρήνη του Θεού βραβευέτω εν ταις καρδίαις υμών, εις ην και εκλήθητε εν ενί σώματι και ευχάριστοι γίνεσθε
16 ο λόγος του Χριστού ενοικείτω εν υμίν πλουσίως, εν πάση σοφία διδάσκοντες και νουθετούντες εαυτούς ψαλμοίς και ύμνοις και ωδαίς πνευματικαίς, εν χάριτι άδοντες εν τη καρδία υμών τω Κυρίω.
17 και παν ό,τι αν ποιήτε εν λόγω ή εν έργω, πάντα εν ονόματι Κυρίου Ιησού, ευχαριστούντες τω Θεώ και πατρί δι' αυτού.

Στίχ. 18-25, δ΄ 1. Τα καθήκοντα των συζύγων,
γονέων και τέκνων, κυρίων και δούλων.

18 Αι γυναίκες υποτάσσεσθε τοις ανδράσιν, ως ανήκεν εν Κυρίω.
19 Οι άνδρες αγαπάτε τας γυναίκας και μη πικραίνεσθε προς αυτάς.
20 Τα τέκνα υπακούετε τοις γονεύσι κατά πάντα τούτο γαρ εστιν ευάρεστον τω Κυρίω.
21 Οι πατέρες μη ερεθίζετε τα τέκνα υμών, ίνα μη αθυμώσιν.
22 Οι δούλοι υπακούετε κατά πάντα τοις κατά σάρκα κυρίοις, μη εν οφθαλμοδουλίαις, ως ανθρωπάρεσκοι, αλλ' εν απλότητι καρδίας, φοβούμενοι τον Θεόν.
23 και παν ό,τι εάν ποιήτε, εκ ψυχής ργάζεσθε, ως τω Κυρίω και ως ανθρώποις,
24 ειδότες ότι από Κυρίου απολήψεσθε την ανταπόδοσιν της κληρονομίας τω γαρ Κυρίω Χριστώ δουλεύετε
25 ο δε αδικών κομιείται ο ηδίκησε, και ουκ έστι προσωποληψία. 

Εξαποστειλάρια

Τροπάρια που ψάλλονται πριν από τους Αίνους και μετά την εκφώνηση που ακολουθεί την Τιμιωτέρα. Το περιεχόμενο τους είναι δογματικό, ιστορικό, εγκωμιαστικό. 
Ονομάστηκαν Εξαποστειλάρια γιατί συνδιάστηκαν με την αποστολή των Αποστόλων στον κόσμο. Κατά μίαν άλλη ερμηνεία, επειδή μία ομάδα απ' αυτά, τα λεγόμενα <<Φωταγωγικά>> αρχίζουν με την φράση <<Εξαπόστειλον το φως Σου...>>.
Εξαποστειλάρια υπάρχουν σε όλους τους εορταζομένους αγίους, ενώ όπου δεν υπάρχουν, ψάλλονται τα Εξαποστειλάρια της ημέρας. Το Εξαποστειλάριο συνοδεύεται πάντα από Θεοτοκίον. 
Τα Εξαποστειλάρια που ψάλλονται τις Κυριακές, ονομάζονται Εωθινά και αναφέρονται στις ένδεκα εμφανίσεις του αναστάντος Χριστού και αντιστοιχούν στα ένδεκα Εωθινά Ευαγγέλια. Τα εωθινά Εξαποστειλάρια συνοδεύονται και αυτά από Θεοτοκία και προτάσσεται σ' αυτά ο στίχος <<Άγιος Κύριος ο Θεός ημών>>. 
Τα Εωθινά Εξαποστειλάρια είναι ποιήματα του γυιού του βασιλέως Λέοντος του Σοφού, <<Κωνσταντίνου του Βασιλέως>>. 
Τα Εξαποστειλάρια αντικατέστησαν τα <<Φωταγωγικά>>, τα οποία σήμερα ψάλλονται τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή στη θέση των Εξαποστειλαρίων.

ΠΡΟΣ ΚΟΛΑΣΣΑΕΙΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β'

Στίχ. 1-23. Ο Παύλος εφιστά την προσοχήν των Κολασσαέων 
έναντι των ψευδοδιδασκάλων. 

Θέλω γαρ υμάς ειδέναι ηλίκον αγώνα έχω περί υμών και των εν Λαοδικεία και όσοι ουχ εωράκασι το πρόσωπόν μου εν σαρκί, 
2 ίνα παρακληθώσιν αι καρδίαι αυτών, συμβιβασθέντων εν αγάπη και εις πάντα πλούτον της πληροφορίας της συνέσεως, εις επίγνωσιν του μυστηρίου του Θεού και πατρός και του Χριστού, 
3 εν ω εισι πάντες οι θησαυροί της σοφίας και της γνώσεως απόκρυφοι. 
4 Τούτο δε λέγω ίνα μη τις υμάς παραλογίζηται εν πιθανολογία 
5 ει γαρ και τη σαρκί άπειμι, αλλά τω πνεύματι συν υμίν ειμι, χαίρων και βλέπων υμών την τάξιν και το στερέωμα της εις Χριστόν πίστεως υμών. 
6 Ως ουν παρελάβετε τον Χριστόν Ιησούν τον Κύριον, εν αυτώ περιπατείτε, 
7 ερριζωμένοι και εποικοδομούμενοι εν αυτώ και βεβαιούμενοι εν τη πίστει καθώς εδιδάχθητε, περισσεύοντες εν αυτή εν ευχαριστία. 
8 Βλέπετε μη τις υμάς έσται ο συλαγωγών διά της φιλοσοφίας και κενής απάτης, κατά την παράδοσιν των ανθρώπων, κατά τα στοιχεία του κόσμου και ου κατά Χριστόν 
9 ότι εν αυτώ κατοικεί παν το πλήρωμα της θεότητος σωματικώς, 
10 και εστέ εν αυτώ πεπληρωμένοι, ος εστιν η κεφαλή πάσης αρχής και εξουσίας, 
11 εν ω και περιετμήθητε περιτομή αχειροποιήτω εν τη απεκδύσει του σώματος των αμαρτιών της σαρκός, εν τη περιτομή του Χριστού, 
12 συνταφέντες αυτώ εν τω βαπτίσματι, εν ω και συνηγέρθητε διά της πίστεως της ενεργείας του Θεού του εγείραντος αυτόν εκ των νεκρών. 
13 και υμάς, νεκρούς όντας εν τοις παραπτώμασι και τη ακροβυστία της σαρκός υμών, συνεζωοποίησεν υμάς συν αυτώ, χαρισάμενος ημίν πάντα τα παραπτώματα, 
14 εξαλείψας το καθ' ημών χειρόγραφον τοις δόγμασιν ο ην υπεναντίον ημίν, και αυτό ήρεν εκ του μέσου προσηλώσας αυτό τω σταυρώ 
15 απεκδυσάμενος τας αρχάς και τας εξουσίας εδειγμάτισεν εν παρρησία, θριαμβεύσας αυτούς εν αυτώ. 
16 Μη ουν τις υμάς κρινέτω εν βρώσει ή εν πόσει ή εν μέρει εορτής ή νουμηνίας ή σαββάτων, 
17 α εστι σκιά των μελλόντων, το δε σώμα Χριστού. 
18 μηδείς υμάς καταβραβευέτω θέλων εν ταπεινοφροσύνη και θρησκεία των αγγέλων, α μη εώρακεν εμβατεύων, εική φυσιούμενος υπό του νοός της σαρκός αυτού, 
19 και ου κρατών την κεφαλήν, εξ ου παν το σώμα διά των αφών και συνδέσμων επιχορηγούμενον και συμβιβαζόμενον αύξει την αύξησιν του Θεού. 
20 Ει ουν απεθάνετε συν τω Χριστώ από των στοιχείων του κόσμου, τι ως ζώντες εν κόσμω δογματίζεσθε, 
21 μη άψη μηδέ γεύση μηδέ θίγης - 
22 α εστι πάντα εις φθοράν τη αποχρήσει - κατά τα εντάλματα και διδασκαλίας των ανθρώπων; 
23 άτινά εστι λόγον μεν έχοντα σοφίας εν εθελοθρησκία και ταπεινοφροσύνη και αφειδία σώματος, ουκ εν τιμή τινι προς πλησμονήν της σαρκός.