Αμήν

Το Αμήν είναι λέξη εβραϊκή και έχει διπλή σημασία. Οι πιστοί, και τώρα ο ιεροψάλτης, μέσα στην εκκλησία μετά από κάθε εκφώνηση του ιερέως, λέει Αμήν. Και πρώτο επιβεβαιώνει και αποδέχεται αυτό που κάθε φορά λέει ο ιερεύς και δεύτερο εύχεται να γίνει πραγματικό. Στο ιερό Ευαγγέλιο το Αμήν αναφέρεται πολλές φορές. Όταν αναφέρεται μία φορά, σημαίνει, γένοιτο, ας γίνει όταν δε αναφέρεται δύο φορές << αμήν, αμήν >> τότε σημαίνει, λέγω αλήθεια, δηλ. το εξιστορούμενο ή το λεγόμενο είναι αλήθεια. Το Αμήν επισφραγίζει όλες τις αιτήσεις και όλες τις ακολουθίες της εκκλησίας μας. 

Ανοιξαντάρια

Οι οκτώ τελευταίοι στίχοι του 103ου ψαλμού, ο οποίος λέγεται και Προοιμιακός, και συγκεκριμένα από το δεύτερο ημιστίχιο του στίχου 28, που αρχίζει με τη φράση << Ανοίξαντός Σου την χείρα... >> γι' αυτό λέγονται και Ανοιξαντάρια. Από το στίχο αυτό ο ψαλμός δεν απαγγέλλεται αλλά ψάλλεται. Ανοιξαντάρια λέγονται μόνο στους πανηγυρικούς Εσπερινούς και στις ολονυκτίες. Τα Ανοιξαντάρια ψάλλονται σε αργό ειρμολογικό μέλος σε μεγάλες εορτές και πανηγύρεις. Στις ολονυκτίες, κυρίως στις μονές του αγίου Όρους, ψάλλονται μαζί με άλλα εγκωμιαστικά και δοξολογικά εφύμνια.

Προοιμιακός

Ονομάζεται ο 103ος ψαλμός, που απαγγέλλεται μεγαλόφωνα στην αρχή του Εσπερινού. Ονομάστηκε << Προιμιακός >> γιατί αποτελεί την εισαγωγή, το προοίμιο, στην ακολουθία του Εσπερινού. Την Διακαινήσιμο εβδομάδα ο Προοιμιακός παραλείπεται, ενώ στους πανηγυρικούς Εσπερινούς και τις Ολονυκτίες διαβάζεται μέχρι του στίχου << Ανοίξοντός Σου την χείραν... >> οπότε και ψάλλεται. Είναι τα γνωστά Ανοιξαντάρια. Στις πανηγύρεις τον Προοιμιακό τον απαγγέλλει ο χοροστατών Επίσκοπος. 

Αναγνώστης

Εκκλησιαστικό αξίωμα που δίνεται στους κατώτερους κληρικούς και που έχει το διακόνημα να διαβάζει μεγαλόφωνα και καθαρά το ψαλτήρι και τις άλλες γραφικές περικοπές στο μοναστήρι ή την εκκλησία. Ο Αναγνώστης ως κατώτερος κληρικός χειροθετείται από τον επίσκοπο, ο οποίος του διαβάζει τη σχετική ευχή από το Μεγάλο Ευχολόγιο. Ηχειροθεσία γίνεται μετά τη Δοξολογία ή στο τέλος της Θείας Λειτουργίας, έξω από το άγιο Βήμα.

Μεγαλυνάρια

Ύμνοι εγκωμιαστικοί αφιερωμένοι στους αγίους της Εκκλησίας μας. Ψάλλονται την ώρα της Θείας Λειτουργίας μετά το << Εν πρώτοις μνήσθητι Κύριε... ) και στο τέλος της Μικράς και Μεγάλης Παρακλήσεως. Υπάρχει το Μικρό και το Μεγάλο Μεγαλυνάριο, που είναι ύμνοι αφιερωμένοι στην Υπεραγία Θεοτόκο. Το Μικρό ψάλλεται κατά τη διάρκεια της θείας Λειτουργίας του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου και είναι το γνωστό σε όλους << Άξιόν εστι... >>, που ψάλλεται μετά το << Εξαιρέτως... >>. Το Μεγάλο ψάλλεται στην θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου και είναι το << Επί σοι χαίρει Κεχαριτωμένη Μαρία... >> το οποίο και αυτό ψάλλεται μετά το << Εξαιρέτως... >>. Μεγαλυνάρια ονομάζονται και οι στίχοι που προτάσσονται της Θ΄ωδής στις Δεσποτικές και Θεομητορικές εορτές. Η ωδή της Θεοτόκου ( Λουκ. Α΄46-55 )αρχίζει με τη φράση << Μεγαλύνει η ψυχή μου τον Κύριον >>.