Ψάλτες

Ειδική κατηγορία πιστών που γνωρίζει την Εκκλησιαστική, Βυζαντινή Μουσική και ψάλλει τους ύμνους στην Εκκλησία. Οι ψάλτες ανήκουν στον κατώτερο κλήρο και μαζί με τους αναγνώστες υπήρχαν στην αρχαία Εκκλησία. Στις Διαταγές των Αγίων Αποστόλων αναφέρεται <<... υπέρ Αναγνωστών και ψαλτών... δεηθώμεν >>. Οι ψάλτες πρέπει να ψάλλουν κατανυκτικά και ταπεινά << άδοντες και ψάλλοντες εν τη καρδία υμών τω Κυρίω >> γράφει ο απόστολος Παύλος. Αλλά και η ΣΤ΄ Οικουμενική σύνοδος όρίζει στον 75ο Κανόνα, πως πρέπει να ψάλλουν << μετά πολλής προσοχής και κατανύξεως τας τοιαύτας ( τις ιερές ακολουθίες ) ψαλμωδίας προσάγειν τω των κρυπτών εφόρω Θεώ...>>. Γιατί η ψαλμωδία δεν είναι καλλιτεχνική επίδειξη, αλλά εκκλησιαστική διακονία, και όπως πολύ εύστοχα σημειώνει ένας σύγχρονος θεολόγος << η εκκλησία δεν θέλει καλλιτέχνες και τραγουδιστές, αλλά ανθρώπους με ιερατική και λειτουργική συνείδηση, που να θέλουν και να ξέρουν να μεταχειρισθούν την όποια φωνή τους έδωσε ο Θεός >>.

Ανατολικά τροπάρια

Είναι στιχηρά ιδιόμελα, που ψάλλονται στον Όρθρο των Κυριακών και αναφέρονται στο γεγονός της ζωηφόρου Αναστάσεως του Χριστού. Υποστηρίζεται πως την ονομασία τους τα τροπάρια την οφείλουν στο γεγονός ότι αναφέρονται στη στιγμή εκείνη, που <<ανέστη ο Κύριος>> εκ του μνημείου. Άλλοι υποστηρίζουν πως την ονομασία τους οι ύμνοι την χρωστούν στον δημιουργό τους, τον Ανατόλιο Πατριάρχη Κων/λεως. 

Ειρμολόγιον

Μουσικό βιβλίο που περιέχει τους Ειρμούς, τις Καταβασίες όλου του έτους, τους κανόνες και άλλα τροπάρια. Είναι γραμμένο σε αργό και σε σύντομο μέλος.

Αναστασιματάριον

Μουσικό βιβλίο, που χρησιμοποιούν οι ιεροψάλτες της εκκλησίας μας, και περιέχει τις ακολουθίες του Εσπερινού του Σαββάτου και του Όρθρου της Κυριακής. Λέγεται Αναστασιματάριον, γιατί οι ακολουθίες του Σαββάτου και της Κυριακής είναι αφιερωμένες στον Αναστάντα Χριστό. Το Αναστασιματάριο διαιρείται σε αργό και σύντομο και περιέχει τα αναστάσιμα τροπάρια του Σαββάτου και της Κυριακής και των οκτώ ήχων. 

ΑΙ ΔΥΟ ΠΡΟΣ ΤΙΜΟΘΕΟΝ ΕΠΙΣΤΟΛΑΙ

Ο Τιμόθεος κατήγετο εκ Λύστρων της Λυκαονίας, ήτο δε υιός γυναικός Ιουδαίας πιστής και πατρός Έλληνος. Εις την χριστιανικήν πίστιν προσειλκύσθη υπ' αυτού του Παύλου, πιθανώς κατά την πρώτην αποστολικήν οδοιπορίαν του και προσελήφθη υπ' αυτού ως ακόλουθος και βοηθός του κατά την δευτέραν αποστολικήν οδοιπορίαν. Προκειμένου δε να διευκολύνη ο Απόστολος την μεταξύ των Ιουδαίων δράσιν του Τιμοθέου, δεν αδίστασε να υποβάλη αυτόν εις περιτομήν, επειδή εγνώριζον όλοι οι Ιουδαίοι της περιχώρου εκείνης, ότι ο πατήρ του Τιμοθέου ήτο Έλλην ( Πράξ. ιστ΄ 1-3 ). Και ως εκ τούτου κατ' ουδένα λόγον θα εδέχοντο να ακούσουν την διδασκαλίαν του. Ευθύς από των πρώτων ημερών της προσλήψεώς του από τον Παύλον επέδειξεν ο Τιμόθεος στοργήν και υπακοήν τοιαύτην προς αυτόν, ώστε να μαρτυρή ο Απόστολος, ότι << ως πατρί τέκνον συν εμοί εδούλευσεν εις το ευαγγέλιον >>, να χαρακτηρίζη δε αυτόν ως << ισόψυχον >> ( Φιλιπ. β΄20-22 ). Κατά δε την τρίτην αποστολικήν οδοιπορίαν ευρίσκομεν τον Τιμόθεον πλησίον του Παύλου εν Εφέσω, οπόθεν αποστέλλεται εις Μακεδονίαν ( Πράξ. ιθ' 22 ), εκεί δε συνηντήθη πάλιν μετά του Παύλου, τον οποίον ηκολούθησεν εις Κόρινθον, Τρωάδα και Ιεροσόλυμα ( Β΄ Κορινθ. α΄ 1, Ρωμ. ιστ΄ 21, Πράξ. κ΄ 4-5 ). Κατά την εν Ρώμη φυλάκισιν του Παύλου ο Τιμόθεος ευρίσκετο εκεί μετά του Αποστόλου ( Φιλιπ. α΄ 1, Κολ. α΄ 1, Φιλήμ. 1 ). Όταν δε ο Παύλος επηλευθερώθη και επεχείρησε την τετάρτην αυτού αποστολικήν οδοιπορίαν, ήλθε μετ' αυτού εις Έφεσον και κατά παραγγελίαν του Αποστόλου παρέμεινεν εκεί. Κατά το διάστημα τούτο της εις Έφεσον παραμονής του Τιμοθέου εγράφη η επιστολή αύτη. Ότε δε ο Παύλος επανελθών ειςΡώμην συνελήφθη εκ νέου και επρόκειτο να θανατωθή, έγραψε προς αυτόν και την δευτέραν επιστολήν, διά της οποίας τον εκάλει να έλθη προς αυτόν ( Β΄ Τιμόθ. δ΄ 9 ), φαίνεται δε, ότι πράγματι ο Τιμόθεος έσπευσεν εις συνάντησιν του Αποστόλου. Πρβλ. Εβρ. ιγ΄ 23. Κατά τας Αποστολικάς Διαταγάς ( βιβλ. Ζ΄46, 3 ) ο Τιμόθεος επέστρεψε και πάλιν εις την Έφεσον, όπου και παρέμεινε μέχρι των χρόνων του αυτοκράτορος Δομητιανού, επί του οποίου και υπέστη θάνατον μαρτυρικόν.